İnsan… Karakteriyle, alışkanlıklarıyla, düşünce yapısıyla ,davranışlarıyla o kadar karmaşık bir varlık ki.. Öyle bir an geliyor ki, insan kendi kendini bile tanıyamıyor bazen. Ama insan olarak her ne kadar zor bir varlık da olsak hayata, insanlığa ve kendiliğimize dair farkındalığımızın yüksek olması, bizi kişilerarası ilişkilerimizde daha başarılı bir birey haline getirebiliyor. Bu farkındalığın gelişmesi ise duygusal zekanın getirdiği gözlem ve yorum gücünün etkinleştirilmesi ile mümkün hale gelebiliyor.
Günümüzde birçok insan kendini olduğundan farklı göstermenin ve bu sayede ideal kişiliğe bürünmenin gerekli olduğunu hissediyor. Hatta sosyal medya da bu amaç için yoğun olarak kullanılır hale geldi. Diğer yandan kendimizi bahsettiğimiz bu sahte tavırlara karşı koruyabilmek de sağlıklı sosyal ilişkiler kurabilme ve kişisel gelişimi destekleme açısından büyük önem taşıyor. Tüm bu farklı yansımalar çevremizdeki kişileri tanıma noktasında işimizi her ne kadar zorlaştırsa da birkaç yöntemle etrafımızdaki kişileri belirli ölçüde tanımamız mümkün.
İnsanları Hangi Yöntemlerle Daha İyi Tanıyabiliriz?
- İlk olarak dikkat etmeniz gereken nokta karşınızdaki kişinin söyledikleri değil, davranışlarıdır. Birçok insan tanışma aşamasında olumlu özelliklerinden bahseder; hatta kendini olduğundan çok daha iyi göstermeye bile çalışabilir. Karşınızdaki kişinin elbette olumlu özelliklere sahip olma ihtimali var. Ancak birini tanırken o kişinin ifade ettiği özelliklerinin yanında davranışlarını da gözlemleyin. Sizce söyledikleri ile davranışları birbiri ile uyumlu mu? Bunu belirli bir süre o kişiyi gözlemleyerek anlayabilirsiniz. Tabi ki bunun için biraz zamana ihtiyacınız var.
- Karşınızdaki kişinin kendini nasıl tanıttığı kadar size olan tutumu da oldukça önemlidir. Bir kişi yeni tanışmanıza rağmen herhangi bir yönüyle abartılı yaklaşım sergiliyorsa muhtemelen sizi etkilemeye çalışıyordur. Örneğin; biriyle tanıştığınız ilk andan itibaren bu kişi size kendisiyle ilgili temel bilgiler vermek yerine, dini ve siyasi görüşünü abartılı bir dille ifade ediyorsa muhtemelen sizde ne kadar güvenilir ve etkileyici bir insan olduğuna dair bir izlenim yaratmak istiyordur.
- Bir insanı yeni tanıdınız ve bu kişi size inanılmaz yoğun ilgi gösteriyor. Bu durum tabi çok hoşunuza gidiyor. Ancak bir süre sonra bu yoğun ilgi yerini mesafeli tavırlara bırakıyor ve bir zamanlar sizi ilgi bombardımanına tutan bu kişi, sizi tüm bu uzaklaşmaların sorumlusu ilan ediyor ve sizi suçluyor. Siz de eski günlerinizdeki ilgiye yeniden kavuşabilmek için o kişinin peşinden koşuyor ve türlü fedakarlıklarda bulunuyorsunuz. O kişiden size karşı en ufak bir sevgi belirtisi görebilmek için bile türlü çabalar gösteriyorsunuz. İşte şimdi tam da bir manipülatifin eline düştünüz! Bazı insanlar gözüne kestirdikleri kişilere belirli amaçlar doğrultusunda abartılı ilgi göstererek bu kişileri etkilemeye çalışır. Ve o insanın kendilerine tam anlamıyla inandıklarını hissettikleri anda gösterdikleri bu ilgiyi geri çekerek etki altına aldıkları kişiyi peşlerinden koşturur ve böylece o kişiyi kolaylıkla yöneterek ona istediklerini yaptırmaya çalışırlar. Dolayısıyla yeni tanıştığınız bir kişi size normalden çok daha fazla ve abartılı ilgi gösteriyorsa dikkat edin. Muhtemelen amacı sizi etki altına almaktır. Çünkü gerçek sevgi ve ilgi birdenbire ortaya çıkmaz. Kişiler zamanla birbirini daha iyi tanıyarak süreç içerisinde yine birbirlerine gösterdikleri ilgiyi ve sevgiyi büyütür.
- Tanımak istediğiniz kişiye başkaları hakkında sorular sorun. Eğer size diğer insanlar hakkında genel olarak olumsuz, aşağılayıcı, yargılayıcı veya küçümseyici ifadeler kullanıyorsa dikkatli olun. Çünkü başkaları hakkında olumsuz bakış açısına sahip olan ve bunu rahatlıkla bir diğer kişiye ifade edebilen bir insan muhtemelen sizin hakkınızda da farklı ortamlarda olumsuz yorumda bulunacaktır.
- Farklı ortam ve koşullardaki davranış biçimleri de bir kişiyi tanıma noktasında size yardımcı olacaktır. Örneğin; tanımak istediğiniz kişiyle alışverişe çıkmak veya bu kişiyle tatile gitmek onun kişiliğini analiz etmeniz için size birçok veri sunacaktır. Bir kişiyi özellikle trafikte izlemek, stresli durumlarda nasıl davrandığı hakkında size ipucu verecektir.
- Yaşamınızın zor zamanlarında etrafınızdaki kişilerin size olan yaklaşımlarına dikkat edin. İşler yolunda gittiğinde iyi anlaştığınız insanlar, güçlüklerle karşılaştığınızda yine yanınızda mı? Sıkıntılı bir evre yokken aslında herkes herkesle iyi anlaşabilir. Ama normal zamanlarda iyi anlaştığınız arkadaşınız kriz durumlarında da size destek oluyor mu? Yoksa ortadan mı kayboluyor? Ya da sadece biraz olsun yanınızda görünmek için gelişigüzel bir yakınlık mı kuruyor? Kaba, kırıcı veya öfkeli davranıyor mu? Veya gerçekten tüm samimiyetiyle sizin yanınızda mı? Tüm bunları gözlemleyerek karar verin.
- Bir yakınınızla bazı problemler yaşadınız ve aranızda bir tartışma gerçekleşti. Bu durumda karşınızdaki kişi sorunları çözmek için sorumluluk alma cesaretini gösteriyor mu? Aranızın düzelmesi için adım atıyor mu? Yaşadığınız sorunun daha fazla uzamasını engellemek için iş bitirici ve aktif davranıyor mu? Çözüm odaklı mı? Yoksa haksız olduğu halde sizi suçlayıp pasif mi davranıyor? Hatalarını görmezden gelip tüm sorumluluğu size mi yüklüyor? Bu durumda sizinle her koşulda beraber olmak isteyen, aktif, çözüm odaklı ,sorumluluk sahibi ve cesur insanlara hayatınızda yer alması için şans verin.
- Kendinizi güvende tutacak şekilde küçük riskler alarak bir kişiyi daha iyi tanıyabilirsiniz. Örneğin; daha iyi tanımak istediğiniz kişiye isteği üzerine borç para verebilir veya büyük maddi değeri olmayan bir eşyanızı ona emanet edebilirsiniz. Böylece o kişinin borcuna veya emanetine ne kadar sahip çıkabildiğini gözlemleyerek onu tanıma yolunda önemli bilgiler elde edebilirsiniz.
- Bir kişinin kendinden aşağı veya yukarı konumdaki insanlara olan tavrı onu tanıma noktasında önemli ipuçları verir. Kendinden statü olarak aşağıda gördüğü insanlara nasıl davranıyor? Onları küçümseyip aşağılıyor mu? Yoksa eşitlikçi, saygılı ve sağlıklı iletişim kurabiliyor mu? Eğer küçümseyici davranıyorsa muhtemelen kendinden yukarıda gördüğü kişilere karşı da olması gerekenden daha saygılı ve özenli davranacaktır. Yani insanlara olan tutum ve davranışı onların statüsüne göre değişeceğinden bu tür kişilerin ilgi ve sevgisinde samimiyetsizlik söz konusudur.
- Tabi ki bir kişinin hayvanlara, bitkilere ve doğadaki diğer canlılara nasıl davrandığı da onu tanımamız için bize kritik bilgiler verir. Hayvanlara eziyet eden, bitkilere ve doğadaki canlılara kötü muamelede bulunan bir kişinin insanlara karşı iyi niyetli olmasını beklemek doğru olmayacaktır.
