Yaklaşık otuz iki yıl önce, Ağustos 1992’de Sky, yeni Premier Lig dönemini, Lynx Africa’ya bulanmış gibi 90’ları hatırlatan bir reklamla duyurdu. Simple Minds, duşta eğlenen Vinnie Jones, demir pompalayan Tony Daley ve mekik çeken Darren Anderton bazı futbolcular reklam yüzüydü.
Taylor, reklam sonrası yarı inşa edilmiş stadyumların, gösterişli ceketlerin ve büyük boy Noel şekerlerinden çıkan amigo kızların oluşturduğu bir fonda, eski Birinci Lig’in yerini alan takımın, bugünün dünyanın en iyi oyuncularıyla dolu milyonlarca sterlinlik devinden neredeyse tanınmayacak halde olduğunu belirtti.
Futbol Ligi’nden ayrılma konuşmaları yeni bir şey değildi. Beş büyük kulüp (Manchester United, Liverpool, Arsenal, Tottenham ve Everton) ilk olarak Ekim 1990’da Greg Dyke – o zamanlar ITV’nin yönetici müdürü ve daha sonra FA başkanı – ile bölünme olasılığını görüştü ve sonunda Şubat 1992’de 22 takımlı bölümün tamamıyla bir anlaşmaya varıldı. En üst kademe, henüz üzerinde anlaşmaya varılmamış özel televizyon hakları anlaşmasından gelen tüm parayı, Futbol Ligi’nin geri kalanıyla eşit olarak bölmek yerine elinde tutacaktı.
FA ise, Dünya Kupası’nın tükenmesini önlemek için yeni Premier Lig’in iki yıl içinde 20 takıma düşürüleceği için İngiltere’nin çıkarları doğrultusunda hareket ettiklerini belirtti. Bu 22 üst düzey kulüpten 14’ünün zaten bağımsız bir ayrılığa imza attığını belirtmeyi ihmal ettiler. PFA hemen hemen grev tehdidinde bulundu, oyuncuların değil kulüplerin tek kâr edenler olacağından endişe ediyordu.
“Bir adam olarak, hepimiz sendikamızı desteklemeye istekliydik çünkü bu, tıpkı “70’lerde” madencilerin Sheffield United’ın eski forveti Brian Deane’in konuşmasında söylediği gibi, herkese fayda sağlayacak bir şeydi. “Bize bunun doğru şey olduğuna ikna ettiler. PFA hakkında konuşmak istemiyorum ama bence hepimiz haklıydık.
O zamanlar Everton’da oynayan Tony Cottee de aynı fikirde: “Avantaj yapıldığımızı söyleyemem ama paranın adil bir şekilde paylaşılmadığını” açıklıyor Cottee. “Oyuna koyduğumuz şeyin adil bir şekilde ödüllendirilmesini istedik. Kulüplerin kazandıklarıyla karşılaştırıldığında ücretler göreceli değildi. Oyunda daha fazla para olacaktı, bu yüzden bunda yanlış bir şey olduğunu düşünmüyorum.”
Grev önlendikten sonra, bir sonraki engel, özel televizyon hakları anlaşmasıydı. Dyke’ın Premier Lig’in varlığının merkezinde olmasıyla, ITV ilk öncülerden biriydi ve dört yıl için 84 milyon sterlin teklif etti. Premier Lig genel müdürü Rick Parry, tüm başkanların oy kullanması için Londra’daki Royal Lancaster otelinde bir toplantı ayarlayana kadar, ortak bir BSkyB ve BBC teklifiyle mücadele ettiler. BSkyB’nin Rupert Murdoch’un Spurs’ü ortak devralmasıyla desteklenen Tottenham başkanı Alan Sugar, uydu yayıncısının genel müdürü Sam Chisholm ile otel lobisinden iletişime geçti ve ona “onları [ITV] sudan çıkarmasını” söyledi.
Sky, sezon başına 60 canlı maç için beş yıl boyunca 304 milyon sterlin teklif etti. Sadece bir oy farkla kazandılar ve Sugar’ın kendi şirketi Amstrad’ın Sky için uydu kutuları yapmasına rağmen oy kullanmasına izin verildi.
BSkyB o zamanlar haftada 10 milyon avro kaybediyordu. “Sky, futbol için doğru zamanda geldi,” dedi Sky’ın 1992’de futbolu yapımcısı Andy Melvin daha sonra. “Biz başladığımızda BBC ve ITV rahat bir bölgedeydi.” Melvin’in kendisine spor direktörü David Hill tarafından verilen brifingi – Avustralya’da kriket yayıncılığı alanında devrim yaratan dikenli bir Avustralyalı – basitti. “David bana boş bir kâğıt parçası uzattı,” diye açıkladı Melvin. “Emrim bunun gerçekten iyi olması – şekerci dükkânındaki bir çocuk gibiydim.” 1993’te Sky 63 milyon sterlin kar elde etti. Şubat 2015’te televizyon pastasından aldıkları pay için 4,2 milyar sterlin ödediler.
İlk Premier Lig kampanyası 15 Ağustos Cumartesi günü saat 15:00’te başladı ve ertesi gün Sky’ın ilk canlı televizyon maçı vardı. “Değişiklikle ilgili çok fazla tanıtım vardı,” diye hatırlıyor Deane. “Her şeyde bir şatafat vardı – Sky’ın her takımdan bir oyuncuyu reklamlara ve formalara dâhil etmesiyle neredeyse Amerikan tarzıydı. Bunun bir şeyin başlangıcı olduğunu biliyorduk.”
Blades’in Manchester United’a karşı oynadıkları ilk maçın programı bile eğlenceye katıldı. Patron Dave Harry Bassett Noel Baba kılığına girdi, Deane simlerle kaplıydı ve kulüp kaptanı Brian Gayle, Noel şapkası takmıştı. Neden? “Harry, Noel’den sonra oynamaya başladığımızı söyledi, bu yüzden sezon başlamadan önce partiyi yaparsak eğrinin önünde olurduk,” diyor Deane. “Hindi, tüm süslemeler. Sadece biraz eğlenceliydi ama harika bir takım ruhumuz vardı.”
Yorkshire’da mevsim dışı sıcak bir güne rağmen, şenlikli düşüncelerle harekete geçen Deane, Manchester United stoperleri Garry Pallister ve Steve Bruce’un arasından uzun bir atışla geçerek sadece beş dakika sonra gol attı ve yeni ligin ilk golünü kaydetti. “Tüm yaz boyunca o duran top üzerinde çalışıyorduk, bu yüzden en sevindirici şey buydu – en muhteşem gol değildi, diye hatırlıyor Deane, 2-1’lik galibiyette ikinci golü de atan. “Çocuklardan biri bana bunun Premier Lig’deki ilk gol olduğunu söyledi ama hiçbir fikrim yoktu! Etrafta çok sayıda iyi oyuncu vardı: Mark Hughes, Alan Shearer, Teddy Sheringham, Ian Wright. Bu yüzden ilk golü atmak ve bu oyuncularla ilişkilendirilmek gurur verici bir andı.”
Ertesi gün, Sky, Liverpool’un Nottingham Forest’ı ziyaret etmesiyle canlı Premier Lig futbolunun neler sunabileceğini göstermek için ilk şansını yakaladı. Çim biçme veya öğleden sonra yürüyüşlerine çıkma yok – Super Pazar futbolla doğdu. Nottingham kalecisi Mark Crossley, “Hazırlık inanılmazdı,” dedi. “Cumartesi öğleden sonra normal bir lig maçı yerine FA Kupası Finali’ne gitmek gibiydi. Trent tarafı o zamanlar sadece yarı inşa edilmişti ve aniden dünya çapında milyonlarca izleyici ve bazı amigo kızlarından oluşan bir onur kıtası vardı!” Herkes tribünlere gelip hayranlıkla onları izlerdi.
Sky kesinlikle kalabalığa oynamaya fazlasıyla istekliydi. “Futbol bir daha asla eskisi gibi olmayacak,” diye ilan etti Richard Keys, TV-AM’deki hafta içi sabah kuşağından büyük boy şişe yeşili bir ceket ve pastel renkli bir kravatla ayrılmıştı.
Beş saatlik yayın yapıldı ve Sheringham, Watford’dan Liverpool’un yeni kalecisi David James’in önünden maçın tek golünü atmak için sol kanattan içeri doğru kesti. “Evet, ara sıra bundan bahsediliyor!” Sheringham konuştu.
“Bunu hatırlamak güzel bir şey, özellikle de iyi bir gol olduğu için, ama o zamanlar bunun ne kadar büyük olacağını bilmiyordunuz. Sadece üç maç sonra Spurs’a satıldım (2,1 milyon £ karşılığında), burada Premier Lig’in ilk Altın Ayakkabı ödülünü kazandım. Canlı oyunlar ve dans eden kızlar her şeye biraz heyecan kattı. Dikkat edin, Richard Keys’in ceketleri ve tehlikeli barnet’i de öyle…” Ancak Sky, Manchester City’nin kendi evinde QPR ile 1-1 berabere kalmasıyla başlayarak, Pazartesi Gecesi Futbolu’nda çapraz itiraz arayışındaydı. “Pazartesi günleri resmi olarak hafta sonunun bir parçasıdır!” dedi Keys, dikkati havai fişeklerin etrafında dans eden Sky Strikers amigo kızlarına çekildi. “Orta çemberde olup bitenlerden etkilendim çocuklar.” demişti.
Keys, Andy Gray ve Chris Waddle öyle olsa da her şey biraz yapmacık görünüyordu. Maç topları paraşütçülerin sayesinde gelirken, tükenmiş pop gruplarının maç öncesi ve devre arası eğlenceleri sezon boyunca karışık sonuçlar elde etti. İskoç elektro-rock’çılar Shamen, Highbury’de acımasızca yuhalanırken Curiosity Killed the Cat’in, Southampton’ın ağustos sonunda Manchester United’a evinde 1-0 yenildiği maçtan önce Chelsea forması giyme kararı beklediğiniz gibi başarısız oldu. Bu performansın grubun kısa süre sonra bölünmesine katkıda bulunup bulunmadığı yalnızca bir varsayımdır.
Yedi gün sonra, ağır sıklet boksör Lennox Lewis, Carrow Road’da Norwich City ile Nottingham Forest arasındaki karşılaşmaya çıktı. Geleceğin dünya şampiyonu (1996’da) maç öncesi tahmin için dikkatin Forest menajeri Brian Clough’a çevirmeden önce “En sevdiğim takımlar Arsenal, West Ham ve Crystal Palace” dedi. “Nottingham’ın menajeri hoşuma gidiyor. Biraz komik biri.” demişti, ama takımı Nottingham 3-1 mağlup oldu.
Belki de Sky’ın en iyi futbol teklifi Andy Gray’in Bootroom’undan geldi; burada eski Everton golcüsü Subbuteo sahasının önünde oturup önceki hafta sonunun taktikleri hakkında konuşuyordu. Tanıdık geliyor mu? Sky’ın o zamanki futbol başkanı Melvin daha sonra “Andy ve ben bir akşam içki içiyorduk” dedi. “Kahverengi şişeler defans oyuncuları, yeşil şişeler ise hücum oyuncularıydı ve pek çok kişinin bizi dinlediğinin farkındaydık. Futbol taktikleri yetişkin bir şekilde tartışılmalıydı, bu nedenle Andy Gray’in Bootroom’u tanıtıldı. Bu, taktiksel analize ilham kaynağı oldu. Pazartesi Gecesi Futbolunda artık özetler yayınlanacaktı.” Daha ciddi bir ürüne geçiş kısa sürede birçok kişi tarafından memnuniyetle karşılandı.
O zamanki Oldham Athletic menajeri Joe Royle, “Onların bantları vardı, insanların kapılardan koştuğu engelli parkurları vardı” diyor. “Çok geçmeden bunun işe yaramadığını ve taraftarların ciddi olduğunu anladılar, ancak size söylenirse, bu oldukça basit. Pazar günü birkaç kupa maçımız ve ara sıra da Cuma gecesi maçlarımız vardı. Özellikle yeni değildi, daha önce de vardı. Sadece çok daha fazlası.” Oyuncular revize edilen maç günü programlarına hızla uyum sağladılar. Cottee, “Pazar günü saat 16:00’da ya da Pazartesi akşamı saat 20:00’de çalınması duyulmamış bir şeydi, ancak buna devam etmeniz gerekiyordu” diye açıklıyor. “Oyun açısından bakıldığında, oyuncular için hâlâ her zamanki gibi bir işti. Sorun şu ki, takımlar artık maçlardan özel bir jetle geri dönebiliyor. Pazartesi gecesi Everton’a uzun bir yolculuk yapsaydık, orada otururduk. Otobüs, biraz balık ve patates kızartması için durursanız harika olursunuz. Biz böyle yaşadık ve futbolumuza devam ettik.
Yavaş yavaş işler değişmeye başladı. “Profesyonelliğe doğru bir değişim vardı. Daley, yabancı oyuncular ve onlarla birlikte gelen spor bilimleri ve fitness koçları da bunun büyük bir parçasıydı” diyor. “Zamana ayak uydurabilmeniz gerekiyordu.”
Bu değişim hiçbir yerde Manchester United’daki kadar hissedilmedi. 1991-92’de Kırmızı Şeytanlar, sadece yedi günde dört maç oynayarak şampiyonluğunu Leeds United’a kaptırdı. Kasım 1992’nin başında Aston Villa’ya yenilmesi, Alex Ferguson’un Premier Lig’de 10. sırada kalmasına neden oldu. Stoper Gary Pallister, “Hala önceki sezonun sersemlemesindeydik” diye itiraf ediyor. “Bir yanlışı düzeltmek için belki biraz fazla çabalıyorduk ve rakiplerimize erkenden baskı uygulama fırsatını kaçırdık.” Liverpool’un defans oyuncusu ve uzmana dönüşen Emlyn Hughes’a göre Ferguson, “sorumluluktaki son kumarını” oynadı ve Leeds United’ın o sezon forma giyen 13 yabancı oyuncudan biri olan ve şimdiden “veba” olarak adlandırılan Fransız Eric Cantona’yı kadrosuna kattı.
