Otizm ve Kontrolsüz Ekranlar

Bu yazımı ekranlara kontrolsüz bir şekilde maruz kalan çocuklar ve otizmin spesifik davranışlarının ekranlarca nasıl pekiştirildiğine dikkat çekmek için kaleme aldım!!!

Günümüzde çocuklar kontrolsüz bir şekilde telefon, televizyon, tablet vb. teknolojik cihazlara maruz kalmaktadırlar. Kimi ebeveyn bu durumun verdiği zararın farkında kimisi farkında değil kimisi de farkında olduğu halde önlem alma konusunda herhangi bir eyleme geçmemektedir. Özellikle 0-4 yaş grubu çocukların günlük 1 saatten fazla TV’ye maruz kalması bir çok problemi beraberinde getirmektedir. Bu problemler aşağıda teknoloji kullanımının zararları başlığı altında sıralanacaktır.

Öncelikle unutmayalım ki televizyonlarda hiçbir çizgi film, dizi veya program sanıldığı kadar masun değildir. Mutlaka bir fikir, bir davranış bozukluğu. bir şeyler empoze etmek için tasarlanmıştır. Bundan dolayı kesinlikle kontrollü izlenme mekanizması evlerin içinde olmalıdır. Teknolojiye kontrolsüz bir şekilde maruz kalan çocukların bir çoğunda dikkat dağınıklığı, odaklanma problemi, göz teması zayıflığı ve duygu durum bozuklukları ortaya çıkmaktadır.

Yapılan son araştırmalara göre teknoloji kullanımının hat safhada olan ülkelerde otizm görülme oranı bu endekse göre yüksek olduğu anlaşılmıştır. Sayılan ve sayılacak tüm durumlar otizmin nedeni değildir! Ama otizm üzerinde önemli etkilere sahiptir. Afrika ülkelerinde otizm vakaları Avrupa ülkelerine oranla daha az olduğu yapılan araştırmalarda görülmüştür.

Bu yüzden 0-4 yaş arasında olan ve vaktin çoğunu ekran başında geçiren çocukların otizm semptomlarını güçlendirdiğini unutulmamalıdır. Ekranlardan uzak olan çocuklar ise nesnelerle oynuyor, sosyal çevrede gerçek nesnelerle etkileşim içerisinde olabileceği gibi diğer akranları ile iletişim kuruyor ve oyunlarla sosyal etkileşim yoluyla kişisel ve ruhsal gelişimlerine katkı sağlayabiliyor. Çocuk dış dünyayı objeler aracılığıyla tanıyor ve tanımlıyor. Bundan dolayı teknoloji kullanımında bilinçli olmak hepimizin geleceği olan çocuklar üzerinde sınır tanımaz olumsuzlukların önüne geçmekte fayda sağlayacaktır.

Kontrolsüz Teknoloji Kullanımının Zararları

Ekranların otizm üzerinde etkileri neler olabilir?

• Dikkat dağınıklığı hiperaktivite bozukluklarına, göz kontağında zayıflık, unutkanlık, problemi ve odaklanma bozukluklarına sebep olabiliyor.
• Kontrolsüz ekranlara maruz kalan çocuklarda sosyalleşememe ve duygu durum bozukluğunun yanında dil gelişimi üzerinde olumsuz etkileri olabiliyor. (Otizmlilerde görünen en kuvvetli belirtilerdendir.)
• Özelikle 0-6 yaş grubunda kimlik ve kişilik gelişimi üzerinde olumsuz etkileri olabiliyor. Rol model alma dönemi olduğundan dolayı çocuklar ekranlardan aldıklarını içselleştirebiliyor. (Haberlerden “Supermenim” deyip de 6. kattan atlayan çocukları duymuşsunuzdur.)
• Bütün günü televizyon başında geçirmek çocuğun bağışıklık sistemine zarar vermektedir, bağışıklık sisteminin bozuk olması otizmli bireylerin en önemli problemlerindendir. (Otizm ve beslenme ile ilgili yazımda bu konuya dikkat çekilecektir.)
• Televizyondan yayılan ışığın melatonini azaltması nedeniyle hormanal bozuklukların ortaya çıkmasına ve uyku problemlerine sebep olabiliyor.(Bu özelikte otizmli çocuklarda görülen durumdur.)
• Çok televizyon izleyen çocukların çok uyarıcıya maruz kaldığı için ruhsal dengesizlik yaşamasına neden olabilmektedir.
• Günümüzde baş gösteren çocuklarda şiddet, küçük yasta cinsellik vb. konulardaki artışın ana nedeni uygunsuz haber ve seviyesiz programlar kısacası televizyonudur.
• Televizyon görsel içerik olduğundan, çocuklar izlerken çocuklara düşünme imkanı vermez bu yüzden izlenme esnasında çocuklarda beyin ikinci planda kalarak algısal problemlere neden olabilmektedir.
• Çocuklarda televizyon karakterini örnek alarak, suç işleme oranı artabildiği gibi çocukları gerçekten kopararak otizmin spesifik davranışı olan hayalciliğe ve kendi hayalleri ile yaşamasına neden olabilmektedir.
• Kontrolsüz TV’ye maruz kalan Çocuğun objelerle iletişim kurma iletişimi başlatma veya bitirme noktasında problem yaşadıkları gözlemlenmiştir. (Otizm’in tipik özelliklerinden bir tanesi.)

Ebeveynler Neler Yapmalı?

• Öncelikle ebeveyn ekran bağımlılığından kurtulmalı çünkü çocuklar ebeveyni rol model alır.
• Ekranları kontrol altına almalıdır.
• Ev içerisinde çocuklar ile oyun ortamı oluşturmalı ve birlikte oyunlar oynanmalı.
• Mümkün olduğunca çocuğu sosyal çevreyle etkileşim içerisine sokmalı.
• Çocukların ilgi alanlarına ve yeteneklerine göre ortamlar oluşturulmalıdır.

Unutmayalım ki !
Çocuk = SEVGİ VE OYUNDUR.