Psikanalitik terapi, Sigmund Freud tarafından ortaya konulan bir kuramdır. Psikanalitik terapide amaç; bilinç dışı istekleri bilinç alanına getirmektir. Freud, psikanalitik terapiye uygun hastaların şu özelliklerinden bahsetmiştir: yüksek motivasyon ve ilişki kurma yeteneği, psikolojik zihinlilik, ego gücü/ ego işlevselliği bakımından vurgu yapmaktadır (ALDEMİR, 2020).
Freud’un psikanalitik teorisi determinist bir anlayışa sahiptir. Yaşamın temel amacının acıları engellemek ve zevk almak olduğunu savunur. Yaşam ve ölüm içgüdüsünün var olmanın temel belirleyicisi olduğunu ve insanın doğası gereği kötü ve kötü olmaya eğilimli olduğundan bahseder.
Psikanalitik terapiye göre tedavi doktor olan bir analist ile hasta arasındaki bir ilişkidir. Burada analist hastada mevcut olan çatışmaları ve bu çatışmalara neden olan davranışları tespit edip bu davranışların düzelmesi için gerekli ortamı hazırlamakla meşguldür (TUZCUOĞLU, 1995).
Hastada hangi davranışların düzeltileceğine analist karar vermektedir. Tedavinin amacı davranışları bilinçli bir şekilde denetim altına almaktır ve egoyu güçlendirmektir. Terapide belli bir yol izlemek yerine danışanın kendini tanıyabilmesine yardımcı olmaya çalışılır. Kişinin kendini fark etmesi ve kabul etmesi ve kişiliğini tüm yönleriyle geliştirmesi konusunda yardımcı olunur (TUZCUOĞLU, 1995).
Psikanalitik Terapide Kullanılan Yöntem ve Teknikler
Psikanalitik terapide kullanılan yöntem ve teknikleri ise şu başlıklar altında toplayabiliriz:
Analitik bakış açısını sürdürme, serbest çağrışım, yorumlama, rüyaların analizi, direncin analizi ve yorumu, transferansın analizi ve yorumu ve grupla psikolojik danışma uygulamaları şeklinde sıralayabiliriz (COREY, 2015).
Psikanalitik terapi ile çocukluk örüntüleri analiz edilir, bilinç dışı yüzeye çıkarılır ve kişilik yeniden yapılandırılır. Başarılı bir psikanaliz, bireyin kişiliğinde ve karakter yapısında gözle görülür değişmeler meydana getirmektedir ve bu süreç özel yöntemlerle desteklenmelidir. Psikanalitik kuram, bireyin sorununu çözmekle sınırlandırılmaz. Psikanalitik terapide daha çok bireyin geçmişi analiz edilir ve bireyde köklü bir karakter değişimi hedeflenir.
Psikanalitik terapinin güçlü yanlarına değinecek olduğumuzda, semptom yaratan çatışmalar üzerinde etkili olduğu görülmüştür. Örneğin, fobiler, obsesif kompulsif bozukluklar, çeşitli anksiyete bozuklukları ve bazı dürtüsel bozukluklar üzerinde etkili sonuçlar vermesi bu terapinin güçlü yanlarındandır. Yine devam edecek olduğumuzda hastanın kendisini derinden anlayabilmesi, analiz edebilmesi konusunda destekleyici yanı olan bir terapidir. Sıcak ve dostça bir ilişki ortamı sunması, bağlanma gereksinimlerinin doyurulmaya çalışılması, hastanın bağımsızlığını sağlama konusunda destekçi bir tutum sergilenmesi, hastayı en ince ayrıntısına kadar dinleme ve anlamaya çalışılması psikanalitik terapinin güçlü, olumlu yanları olarak sıralanabilir.
Psikanalitik terapinin sınırlı, zayıf yönlerine değinecek olduğumuzda ise, genellikle orta yaş üzeri hastalarda değişimin çok esnek olmayacağı görüşünden hareketle bu yaş grubu ve üzeri için etkili sonuçlar alınamayacak olduğu fikir terapinin kısıtlı yanlarındandır. Devam edecek olduğumuzda bu terapide geçen zaman süresi uzun soluklu olduğu için hasta ve analizin oldukça sabırlı olması gereklidir. Bu koşulda acil semptomu olan hastalarda örneğin intihar vakalarında psikanalitik terapi kullanımı zaman bakımından uygun olmayacaktır. Freud’un kuramına gelen eleştiriler genellikle Freud’un kuramını destekleyecek kanıtların bulunmasındaki güçlükler olmuştur. Ayrıca Freud’un kişilik gelişimini sadece yaşamın ilk altı yılına göre değerlendirmeye almış olması da kurama yöneltilen eleştirilerin başından gelmektedir. Kısacası psikanalitik terapi alanında çalışan terapistlerin de terapi sürecinin de uzun zamana ve sabra ihtiyaç duyduğu söylenebilir.
Konuk Yazar: Hazal YILDIRIM
Kaynakça:
ALDEMİR, A. (2020). ÖABT- PDR Psikolojik Danışmanlık ve Rehberlik Video Ders Notları. Ankara: Benim Hocam Yayıncılık.
COREY, D. G. (2015). Psikanalitik Terapi. D. G. COREY içinde, Psikolojik Danışma, Psikoterapi Kuram ve Uygulamaları (s. 96-100). Ankara: Mentis.
TUZCUOĞLU, D. N. (1995). Psikanaliz Kuramı ve Özellikleri. M. Ü.Atatürk Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 280.
