Bu bölümde İngiltere’nin efsane oyuncularından birisi olan 90’lar ve 2000’li yıllarda hem Ada futboluna hem de Avrupa futboluna damga vurup isim yapmış Premier Lig tarihinin en fazla gol atan oyuncusu olan Alan Shearer’ın hikayesini sizlerle paylaşacağım. Çocukluğumda kendisini 90’li yıllarda o yıllarda yayın hayatını sürdüren Cine 5 kanalında Premier Lig maçlarını verirken 1997-98 sezonundan itibaren izlemeye başladığım bir futbolcuydu o çok net hatırlıyorum her gol attığında muhakkak gol sevincini sol elini havaya kaldırarak yapardı. Golün her türlüsünü atan muazzam bir yetenekti, İngiltere’de büyük bir takımda oynamamış olmasına rağmen karşı konulamaz durdurulamaz bir gol sezisi vardı bu sayede zaten 3 kez ligde gol kralı oldu. Dediğim gibi büyük takımlar da oynamış olsaydı 4-5 defa Lig şampiyonluğuna ulaşabilirdi. Premier Lig’de 260 gol atan adamın hikayesi işte başlıyor:
18 Aralık 1993’te yedi yardalık (Türkçe’ de karşılığı metre anlamına gelse de İngilizlerin kullandığı uzunluk birimidir) bir vuruşla Blackburn’ün Manchester City karşısında üstünlüğü arttı. Bu, Teddy Sheringham’ın veya herhangi birinin, yeni ortaya çıkan Premier Lig döneminde – o zamanlar 16 ayı kapsayan bir dönemde – en çok golü attığı son seferdi. 30 yılı aşkın süredir öğleden sonraları ve her gün, birinci ligin en golcü oyuncusu Alan Sherar’ın tek etki alanıydı.
2023’te, Blackburn Rovers ve Newcastle United için yaptığı 260 birinci lig golü, taklitçiler için inanılmaz derecede yüksek bir referans noktası olarak kalmasına rağmen, Shearer’in gol atma rekoru kolektif bilincimizde haksız bir şekilde normalleşiyor. Aslında “kayıt” , “kayıtlar” anlamına gelmelidir; 100 gole en hızlı ulaşan (124 maç, 17’si diğerlerinden daha az), bir maçta en çok gol atan oyuncu (beş), bir sezonda ortak olarak en çok gol atan oyuncu (34). Bunlar normal istatistikler değil. 31 sezondur birinci lig gol tablosunda ikinci sırada Harry Kane 213’te yer alıyor. Daha iyi bir performans sergilemek için Kane’in kariyerinin bir çeyreğini tekrar yağmalaması gerekirdi.
Kane 30 yaşında Premier Lig’den ayrılırken Shearer 36 yaşında emekli oldu.
Ve Rooney’nin ve ligin diğer önde gelen golcülerinin (Andy Cole, Sergio Aguero, Frank Lampard, Thierry Henry) aksine, Shearer kariyerinin çoğunu oldukça saçma olan bir takımda oynayarak geçirdi. Newcastle, Wor Al ile bazı zorlu günler geçirdi ancak 10 sezonunun beşinde son yarıyı tamamladı.
Peki, Shearer nasıl bu kadar sık gol attı? Kısa cevaplar acımasızlık, uyum sağlaması ve penaltılardır – toplam 56 noktada gol vuruşu, diğer oyunculardan 13 gol daha fazlaydı. Ancak istatistikler hikâyenin tamamını anlatmıyor.1992 yılında, yeniden markalanan bir lig, beraberinde yeniden markalanan bir Shearer ’da getirdi. Günün Maçı öncesi Cumartesi gecesi eğlencesi Gözlerindeki Yıldızlar’da, sanki gür saçlı bir Southampton özentisi “PREMİER LEAGUE” yazılı kapıdan girmiş, sonra da Blackburn’ün forması giymiş ve elinde tutan kuru buzun içinden yeniden çıkmış gibiydi. Maç topu hediye edilmişti.
O zamana kadar rekor kıracak bir kariyere dair herhangi bir öneri yoktu. Shearer, 1992-1993 sezonunun arifesinde 22 yaşına girdi; bundan önce 150 üst düzey maça çıktığını unutuyoruz. Nisan 1988’de, İngiltere’de üst düzey hat-trick yapan en genç golcü oldu ve ilk maçında Southampton’ın Arsenal’i 4-2 yendiği maçta üç gol atmıştı – gerçi 17.ci haftada ki maçın pek tehlikesi yoktu. Eski bununla geçiniyor. Arsenal Menajeri George Graham, vuruşlarını “gerçekte bu yumuşak goller” olarak nitelendirdi ve ertesi gün Shearer, birinci takımın kramponlarını yeniden temizliyordu. Bundan sonra ki 18 ay daha gol atamadı.
Yeni yükselen Blackburn’e 3,6 milyon € karşılığında katıldı ve Saints (Azizler lakabı) adına 118 Birinci Lig maçında 23 gol attı. Ancak yeni Premier Lig logoları kurumadan önce, beşte bir orana sahip olan beygirin yerini neredeyse her hafta filelerin arkasını bulan bir aygır aldı. Shearer’ın 13 Rovers maçı, özellikle bir roadie’nin mikrofon kontrolü gibi gol dönüşleri üretti: 2, 1, 0, 0, 1, 2, 0, 2, 1, 1, 1, 2, 2. Yeniçağın ilk Altın Ayakkabısı 22 golle Sheringham’a gitti. Shearer Noel’in ertesi günü 16 golü, Lig Kupası’nda da altı maçta 6 gol daha atacaktı.
Ancak ertesi gün, Leeds United’a karşı çapraz bağ yaralanmasının yarı yolda sona ermesiyle birlikte mutsuz haberler de getirdi (bu Leeds’in hatası değildi, ancak yine de onlara karşı 19 Premier Laegue maçında 20 kez çentik atarak intikam aldı). Her nasılsa, Shearer arka arkaya üç kez 30 gollü lig mücadelesiyle geri döndü ve evet, bunlar 42 maçlık sezonlardı, ancak gol atma oranı 38 maçta 30’un üzerine çıktı. Aslında yeni görünümlü ligin yeni görünümlü bir yıldızı vardı ve oldukça sıkı bir futbolcu olarak görünüyordu.
İkonik gol kutlamasıyla başlayalım: sanki skoru tutan herkesi uyarmak istermiş gibi havaya kaldırılan basit bir eldi. 1995’teki şampiyonluk kutlamaları bir çitin kıvrılmasını içeriyordu (yıllar sonra, kayınpederinin bunu yapmasına yardım ettiğini itiraf etti, bu bir şekilde daha da sıkıcıydı). Dirseklerini özgürce kullanmasıyla birlikte Alan Shearer’in hazır tuzlanmış görüntüsü, onun Fransa’dan, İtalya’dan ve hatta Guernsey’den gelen egzotik akranlarından daha az sevgiyle hatırlandığı anlamına geliyor.
Ama vahşiliğin ustalık yerine nesi yanlış? Shearer’ın şut tekniği bir çizgi roman sayfalarından alınmış: Bağcıklardan filelere kadar topu takip eden beyaz bir çizgiyi neredeyse görebiliyordunuz. Alan’ın vuruşu, çipi ya da vuruşu için değil; topa gerçekten çok sert vurabildiğinde değil. En sevdiği gol, 2002’de Newcastle’ın Everton’a karşı attığı yıldırım vuruşu ile gelmişti; o kadar tatlı bir vuruştu ki, görüntü hızla ileri sarılmış gibi görünüyor. Ama filelere bakılırsa o top hâlâ hareket ediyor olurdu.
Eğer Shearer’in Premier Lig’deki en iyi golü buysa, Geordies’den özür dileyerek en iyi Premier Lig sezonunu 1994-95 sezonuydu: Blackburn lig şampiyonluğunu perçinlerken neredeyse yarım asırdır kırılamamış olan gol (34) ve asist (13) yapmıştı. Kenny Dalgish’in takımı Manchester United’a haber vermişti: Nisan 1994’te, Ewood Park’ta Alex Ferguson’un takımını 2-0 yendiler ve ikinci bitirmeden önce son birkaç haftada seviye sabitlemeye girdiler. İlk golleri gösterge niteliğindeydi: Shearer ile biten sekiz paslı, yedi oyunculu bir hamlede golleri attılar. Tek kişilik bir takım değildiler ama tüm saldırılar kaçınılmaz olarak 9 numaraya yöneldi. Eylül 1993 ile Ocak 1994 arasındaki 17 lig maçındaki galibiyet serisi Rovers’a 26 gol getirdi – Shearer, bunların 22’sinde bitişi uyguladı.
O yaz Rovers, Chris Sutton için Norwich’e 5 milyon Euro ödedi. Dalglish’in başlangıç kadrosunun Ferguson’unkinden daha ucuz olması nedeniyle Jack Walker’ın unvanı ‘satın aldığını’ iddia etmenin sahte olduğunu düşündüm; kırık bacaklı Kevin Gallacher’ı Sutton’la değiştirmek, Shearer ile aralarında 49 gol paylaştığı için futbolun ‘SAS’ını yarattı. Rovers bir tren gibi yola çıkarken Shearer, Noel’den önce 25 lig golü attı veya asist yaptı – bu hala bir rekor. Trenin Steam’i bittiğinde, son 14 maçında tek bir gol farkla sadece bir galibiyet elde edildiğinde, onun acımasız bitirmesi çok önemli oldu. United son gün West Ham’da sınırlarını zorladı. Blackburn ligi kazandı. Alan çiti ördü.
Jack Walker Shearer’ı seviyordu. Ferguson’u sevmiyordu. Manchester United, Lancashire’daki rakiplerini forvet için 12 milyon sterlinlik bir teklifle küçümsedikten sonra, Blackburn’ün sahibi, “Birisi hayır derse, bu kahrolası bir hayır demektir” şeklini verdi ve Eric Cantona’ya alaycı bir şekilde 4 milyon sterlinlik bir teklifte bulundu. Ancak Shearer ayrılıyordu. Euro 96 Altın Ayakkabısı, Rovers’ın altı ayda beş hat-trick yaparak yedinci bitirmesine rağmen, 35 maçta 31 lig golü daha takip etmişti (Premier Lig kariyerlerinde sadece 13 oyuncu beş gol atmıştı). Sonunda kaçınılmaz olana teslim olmadan önce Walker, baş nişancısına oyuncu-menajerlik rolünü teklif etti. O henüz 25 yaşındaydı.
Bugünkü imza ücretleri ve sadakat ikramiyelerine karşın, Shearer’in 1996’daki sözleşme talepleri tuhaf görünüyor; teklif salonundaki taliplere onun cezaları alması ve 9 numaralı formayı giymesi gerektiği söylenmişti. Newcastle United omuz silkti, dünya rekoru olan 15 milyon £ ödedi ve onu memleketine götürdü; geri dönen kahraman, St. James Park’ın önünde Geordie’nin “Shearer’ın eve dönüşü” korosuyla tanıtıldı ve o haftanın ilerleyen saatlerinde Charity Shield’de reddedilen Ferguson’la karşılaştı. Manchester United karşılaşmayı 4-0 kazandı.
Üç ay sonra Magpies (Newcastle takımının lakabı Baykuşlar), Kırmızı Şeytanları 5-0 yenerek art arda yedinci lig galibiyetini aldığında Shearer’ın kararı çok daha iyi görünüyordu. Önceki altı maçın hepsi tek golle atılmıştı, ancak burada şampiyonluk rakipleri David Ginola ve Philippe Albert’in muhteşem forvetleri tarafından sarsıldı ve Shearer, hem Darren Peacock hem de Les Ferdinand’a asist yaptıktan sonra dördüncü golü attı.
Bu olabilecek en iyi şeydi. Shearer, 1996-97 sezonunu 31 lig maçında 25 golle tamamlarken, ara sıra sakatlıklarla boğuşan Newcastle ikinci sırada yer aldı. Ama sonra büyüğü geldi.
Tüm zamanların en çok sezon öncesi hazırlık maçının son dakikasında yaşandı. Newcastle’ın Ferdinand’ı Tottenham’a sattığı gün, Shearer çivilerini Goodison Park’ın ıslak zemininde yakaladı ve ayak bileği bağlarını geride bıraktı. 26 yaşındayken iki fıtık ameliyatı geçirmişti ve 1992’deki Noel tatili sakatlığından sonra da diz ameliyatı geçirmişti. O zamanlar dizindeki kan pıhtılaşmasına rağmen her zamanki kadar güçlü ve hızlı bir şekilde geri dönmüştü. Bu farklıydı. Ameliyat, Shearer’ın yaşamsal ivmelenmesine mal oldu – “itme”, daha sonra buna “ilk yarda için gücü nereden alacağınız” adını vermişti. Acı verici bir farkındalıktı. Savunmaları bıçak gibi kesmeye alışkındı; şimdi bir bıçak vücudunu delip geçmişti. Sıkı çalışması ve katıksız akıl başlığı, Newcastle’ı arka arkaya ilk FA Cup finaline taşımasına yardımcı oldu ve hatta 1997-98 sezonundaki sakatlığına rağmen, tüm müsabakalarda en skorer isim olarak sezonu bitirdi – orada geçirdiği 10 sezonun her birinde olduğu gibi – Sadece iki lig golü dahildi. Daha da önemlisi gelişti. Yeniden markalaştı.
Her ne kadar hiçbir zaman ışık hızında olmasa da, Shearer daha önce hızlı hareketlerle işaretlerden kaçmıştı: önce tahmin, ardından hızlanma. Çok yönlü bir tehditti; alan buluyor ve yaratıyor, gol atmanın yanı sıra goller de yaratıyor. Artık bu konuda ustalaştı, odak noktası haline geldi ve sezon başına yedi asist yerine dört asist ortalaması yakaladı. Oyunu başka bir boyut kazandı: yükseklik. Muazzam bir sıçrayış ve görünüşte titanyum bir nezaketle donanmış olarak, savunma oyuncularına üstünlük sağladı ve duran top kuyruklarının önüne geçti. Magpies’teki gollerinin neredeyse yüzde 25’i kafa vuruşlarıydı. Bobby Robson’ın, Eylül 1999’da Çarşamba günü Sheffield’e karşı, Newcastle’ın düşme bölgesinde yaşayan Newcastle’ı yönettiği duygusal ilk iç saha maçında, Shearer her yerdeydi; kanalları yönetmek, ortalar yapmak ve çalışkan bir yaratıcı gösteriyi bir hedefle sınırlamak. Tamam – beş gol. United 8-0’lık galibiyete ulaştı ve bunalmış Shearer nefes nefese BBC’ye “Kendimize kapılmamalıyız” dedi. Shearer o maçta 5 gol birden atmıştı.
Anlaşılabilirdi. Shearer, Newcastle’ın İkinci Dünya Savaş’ı sonrasında en yüksek yerde ligi bitirmelerine ve 1976’dan bu yana sadece iki Kupa finaline götürdü, ancak Şehirlerarası Fuarlar Kupası’nı kaldırmak bir şey olduğundan büyük bir kupaları yok. Yine de yerel bir kahraman olmanın şerefi var. Tyneside’ın tılsımı, son sezonunda Jackie Milburn’ün kulüp rekorunu kırarak 201. Newcastle golünü attığında, Gallowgate’in (Yerel halkın stada böyle diyor) kükremesi Milburn’ü sonsuz uykusundan uyandırabilirdi.
Fiorentina efsanesi Gabriel Batistuta 2003’te “O en iyisi” demişti. Birinci sınıf bir golcü olarak performansınızı uzun süre sürdürmek olağanüstü bir adanmışlık, kendine inanma ve irade gerektirir. Bir dizi ciddi yaralanmayı da hesaba katın – kaç tane? Üç? – ve hala en yüksek düzeyde üretim yapabilmek inanılmaz bir başarıdır. “Batigol, Alessandro Del Piero’nun Big Al’in (gerçekten de 2000’de kariyerini tehdit eden üçüncü bir sakatlık geçirmiş olan) hayranı olduğunu; 2002-03 Şampiyonlar Ligi birinci grup aşamasında Newcastle’ın Juventus’u 1-0 yendikten sonra; Juve patronu Marcello Lippi’nin olduğunu ekledi. Del Piero, David Trezeguet ve Marcelo Salas’a Shearer’in gösterisinin videolarını incelemelerini söyledi.
O gece Andy Griffin galibiyet golünü atsa da Shearer, Bayer Leverkusen ve İnter’e karşı çıktığı iki maçta beş gol attı ve iki sezon sonra da 11 golle UEFA Kupası’nda en yüksek golü kaydetti. Premier Lig bir boşluktan ibaret değildi. Kupa maçlarına bir kez attığınızda; Birinci Lig’de oynaması ve milli takımdaki ikide birlik rekoru (İngiltere’nin diğer nişancılarına kıyasla golcülere karşı daha az istatistik dolgusu) Shearer’ın kariyeri 400’ü geçiyor. 1992-2023’ü keyfi bir dönem olarak değerlendirirseniz, o tüm sıralamalarda beşinci sırada. İngilizlerin en iyi uçuş golleri ve savaş sonrası ikinci goller, 63 kez İngiltere adına forma giydi ve 30 gole imza attı.
Ancak kulüp ve ülke açısından Shearer’ın tek kupası, tek lig şampiyonluğuydu. Bireysel başarıların bir anlamı yok, aynı şekilde – hatta belki Shearer’ın kendisi bile – ancak farklı bir sezonda FWA ödülünü aldıktan sonra PFA Yılın Oyuncusu ödülünü iki kez kazandı ve ayrıca Premier Lig’de Yılın Oyuncusu (en üst düzey üç oyuncu) oldu. Gol kralı ödülü ve Avrupa’da Altın Ayakkabı ödülünü kazandı. İkincisi, 1980’lerin başından bu yana Ballon d’Or’da ilk üçte yer alan altı İngilizden biri olarak üçüncü olduğu yıl geldi.
Onun mirası gollerdir. Her ne kadar Shearer’ın amacına uzun ömürlülüğü ve bırakılamazlığı yardımcı olsa da (Tyne-Wear Derbisinden önceki Ruud Gullit değilseniz), ilk isabet oranı şunu tekrarlamakta fayda var: 138 lig maçında 112 gol Blackburn’ün kazandı. Burada sadece üç buçuk sezon oynamasına rağmen Blackburn’ün oyuncusu Shearer, attığı 112 gol ile Blackburn tarihinin en golcü 23.cü oyuncusu olurken, Newcastle için de 303 maça çıkıp 148 gol attı. Newcastle’ın Shearer’ı takımın en golcü oyuncuları listesinde 12. Sırada yer alıyor.
Rekoru kesinlikle kırılmayacak; 31’e yaklaşan Harry Kane bile bu rekora ulaşmanın sadece üçte ikisini tamamladı. Hepiniz Alan Shearer’ı selamlayın: Rebrand’ın kralı. Premier Lig’in tartışmasız en iyi forvetiydi.
