Bu anlayış stadyumda da açıkça görülüyordu. San Mames, şehrin merkezinde ilahi, dar bir arena olan ‘Katedral’ olarak biliniyordu. 1983’te 12 yaşında bir Athletic taraftarı olan George Viar, “Highbury gibi bazı İngiliz stadyumlarına gittim ve durum böyleydi” diyor. “İspanya’da benzersizdi.”
Maç günü tüm şehri bir araya getirdi. Calvo, “Oraya bir arkadaş grubu olarak giderdik” diyor. “Stadyum apartmanlarla çevriliydi. Borlar her zaman dolu ve gürültülüydü. Hava nasıl olursa olsun, üzerimizi kapatacak bir çatı olmadan ayakta dururduk ve yarattığımız atmosferin takıma yardımcı olduğunu düşünüyorum.”
Bu tutkulu ortama katkıda bulunmak için, kulüp ilk olarak Mart 1983’teki bir maçtan önce artık çok sevilen antonunu çaldı. Muzaffer, operavari bir silah çağrısı olan şarkı sözleri, hem takımı hem de Bask bayrağının kırmızı, beyaz ve yeşil renklerini kutluyordu:
Kırmızı-beyazlı gençlik.
Yeşil sahada.
Bask Ülkesi’nin Gururu!
Yerel coşku ve bölgenin korkusuz gururu, takımı zafere çok yaklaştırmıştı. Ancak sezonun doruk noktası yaklaşırken, büyük ödül umutsuzca ulaşılamayacak gibi görünüyordu. Son hafta sonunda Athletic, Las Palmas’ı yenmek için Mallorca’ya giderken, Real Madrid, şampiyonluğu garantilemek için yalnızca beraberlikle sondan ikinci Valencia’yı ziyaret etti. Düşüşü önlemek için her rakibin bir sonuca ihtiyacı vardı ama Bilbao’daki tutkulu taraftarlar için umut, bolluk değildi.
“Nasıl kazanabiliriz?” diye soruyor Calvo. “Hayal kırıklığına bile uğramadık; muhteşem bir sezondu. Belki gelecek yıl?” dedik. Ailem ve diğer dört kişi, dinlemek için küçük bir radyonun etrafında toplandı.
Üçüncü dakikada Las Palmas golü attı. Ancak Valencia da aynısını yaptı ve Sarabia ile Dani’nin ilk yarıda attıkları iki golle Athletic’i devre arası liderliğine taşısa da Real Madrid’in hâlâ gollere ihtiyacı vardı. Athletic’in oyuncuları sadece işlerini yapmaktan bahsediyordu. Ancak ikinci devre geliştikçe – Athletic’in üç gol daha atması ve Valencia’nın tutunması – radyolarının etrafındaki aileler buna giderek daha da yakınlaştı. Heyecan giderek artıyordu.
Dakikalar ilerledikçe Real Madrid’in o kaçınılmaz, kaçınılmaz golünü beklerken geçiyordu. Şans geldi ve gitti. Madrid üst direğe çarptı, sonra tekrar vurdu. Birçok pozisyon buldu, ancak gol bir türlü gelmedi. Athletic Club, yedinci kez İspanya şampiyonu oldu. Calvo gülerek, “Ah, bu inanamamaktı” diye anlatıyor. “Çığlıklar vardı, bağırışlar vardı; şimdi onları duyabiliyorum!”
Hiçbir gümüş madalya kazanmadan on yıl geçmişti ve bir kulüp yöneticisi olan Cecilio Gerrikabeitia için Belediye Binası’nda bir tören yeterli olmazdı. Ria de Bilbao boyunca inşa edilen bir şehir için, kupayı göstermek için bir nehir mavnası (La Gabarra) kullanılmasına karar verildi.
Okul çocukları dışarı çıkarıldı ve bir milyondan fazla insan bir gün boyunca nehir kıyısına dizildi. Orada bulunanlar zamana meydan okuyan bir bağlılıkla tartışmaya devam ediyor. Zubizarreta, “Bunu anlatmak, La Gabarra’daki biz oyuncular için bile çok zor” diyor. “Yakın kasabalardan, nehirlerden ve yollardan gelen, her sosyal sınıftan ve yaştan tüm bu insanlar… Bask Bölgesi’nde zor ekonomik, sosyal ve politik dönemlerdi, ama ışık ve neşe dolu günlerdi.”
1983 yazında, ışık ve neşenin yerini şehri ve bölgeyi kuşatan yıkıcı sel felaketleri aldı. Ancak yıkımın ortasında Clemente’nin ekibi parlak bir şekilde parlamaya devam etti. Ancak tartışma ve oyunu yok etme iddiaları, Eylül ayı sonlarında Goikoetxea’nın Maradona’yı tırpanlayıp maestronun bileğini kırması ve onu üç ay boyunca sahadan uzaklaştırmasıyla daha da arttı.
Goikoetxea, “Maradona’ya karşı mücadelede zaman tutmak çok zordu” diye açıklıyor. “Onu incitmek istemedim. Ancak birkaç dakika önce Schuster, taç çizgisinin yakınında bana korkunç bir müdahale yapmıştı – iki yıl önce intikam peşindeydi – ve hakem hiçbir şey yapmadı. Hayal kırıklığı içinde, bir sonraki müdahalemde Diego’ya karşı çok güçlü bir karardı. Üzüntü vericiydi.” Basının kötü adamları vardı. Athletic’in rakiplerinin kendi sesleri vardı.
Barcelona artık, Athletic’i “futbol karşıtı” olarak etiketleyen ve hatta Clemente’nin ömür boyu futboldan men edilmesi çağrısında bulunan Arjantin Dünya Kupası’nı kazanan teknik direktör Cesar Luis Menotti tarafından yönetiliyordu. “Barcelona’nın her zaman yaptığı şey budur” diyor Goikoetxea. “Bir takım onları yenmeye çalıştığında ve başarılı olduğunda ‘futbol karşıtı’ diyorlar. Hiçbir şey değişmiyor.”
Camp Nou karşılaşması, Athletic’in 4-0 mağlubiyetiyle sona erdi. Ancak artık bu tür aksiliklerin takım ruhunu zedelemeyeceği konusunda kararlıydılar. Avrupa Kupası ikinci turunda Liverpool ile karşılaştıklarında, şampiyonluk resminde yer aldılar, 1983 sonbaharında. Anfield’daki ilk maç, Goikoetxea’nın Ian Rush ve Kenny Dalglish’e karşı galip gelmesiyle golsüz berabere kaldı.
Rövanş maçı da aynı derecede zorluydu. Liverpool, Athletic’in programcılığıyla eşleşti; Sammy Lee’nin sahada top olup olmadığını sorduğu duyuldu. Rush’ın 66. dakikada attığı kafa vuruşu eşitliği perçinledi. Liverpool kaptanı Graeme Souness daha sonra şöyle yazacaktı: “Bilbao zorlu bir takım olarak biliniyordu. Bize karşı iyi kaybedenler oldular, sert olanlar; özellikle de bizi otobüsümüze bindiren ve (şarapla dolu) deri içki keselerini elden ele geçiren taraftarlar.”
Bu arada İngiliz basını Goikoetxea’ya ‘Bilbao Kasabı’ adını veriyordu. Genel karakter suikastının ortasında, bir kez daha zora girecek olan şampiyonluk yarışında parladı. Calvo, “Herkes Goikoetxea’yı severdi” diyor. “Bu etiketi hiçbir zaman hak etmedi. Yetenekli bir savunmacıydı, topu çok iyi kullanıyordu ve o sezonun sonuna doğru Real Madrid’i yendiğimizde attığı golü hatırlıyorum. Koştu, sıçradı ve herkesin üstünden geçerek kafa vuruşu yaptı. Çok zarifti.”
2-1’lik galibiyetin ardından geriye dört maç kaldı ve Athletic, Real Sociedad ve San Mames’e karşı oynadıkları son gün kararına göre bunlardan ikisini kazandı. Hem Real Madrid hem de Barcelona’nın temasıyla arka arkaya kupayı garantilemek için bir galibiyete ihtiyaçları vardı. Athletic Bilbao, Liceranzu ile öne geçti, ancak Sociedad komşuluk sevgisi göstermedi ve ikinci yarıda eşitliği sağladı. Ne olursa olsun – Athletic’in duran top yeteneği, 11 dakika kala Liceranzu’nun galibiyete yönelmesiyle meyvesini verdi. Yine şampiyon, bu sefer 40.000 kişinin önünde.
Ve daha fazlası, Madrid’de Barselona’ya karşı oynanacak Copa del Rey finaliyle gelecekti. Düzen karşıtı hararetli bir atmosferde, ancak birbirine vakit ayıramayan iki takım arasında oynanan bir beraberlikti. Endika Guareotxena’nın Athletic galibiyeti bununla da sınırlı kalmadı. Düdük çalınca işler çirkinleşti.
Menotti, finalden önce endişe verici bir şekilde “Kararlı şiddete aynı şiddetle karşılık vermeye hazırız” demişti. Açıkça, şimdi hayal kırıklığıyla dolup taşan ve hissettiği şeyin, kullanılmayan yedek oyuncu Miguel Angel Sola’nın yüzünden gelen kışkırtıcı bir el hareketi olduğunu ve ardından bir dirsek atarak onu yere serdiğini gördü. Kaos ortaya çıktı; sonunda Maradona’nın İspanya’daki zamanına son veren ve Athletic’in çifte galibiyet kutlamalarına zarar veren bir bar odası kavgası ortaya çıktı.
Zubizarreta içini çekerek “Bu, orada bulunan hepimizi inciten bir son” dedi. “Bunun takımın ruhuyla değil, oyunun şartlarıyla ilgisi var. Hatırlamayı tercih ettiğimiz şey, iki yıl ve kulübün sevinç ve aidiyet gururu yayma kapasitesi. Sanırım Bilbao’daki herkes nerede olduklarını biliyor. O günlere ait bir anekdot, bir anısı, bir fotoğrafı, bir bayrağı var. Evet, çok mutlu zamanlardı.”
Jose Angel Calvo’nun anılarından biri, Real Sociedad’a karşı aldığı şampiyonluk garantileyen galibiyetin ardından yerden kalkması ve babasının ona dönmesiydi: “Bana baktı ve ‘Bu gecenin tadını çıkarın, çünkü bu bir daha olmayacak’ dedi.” Taraftarlara göre babalar her zaman haklıdır. Aradan geçen 40 yıl içinde kulüp bir çift Süper Kupa kazanmayı başardı ancak eski rakiplerinin zenginliklerinin hâkim olduğu bu unvan hâlâ elde edilmesi zor bir şey olarak kalacak.
Ancak bir baba mücadeleden vazgeçmedi. Goikoetxea, “İki şampiyonluğumuzdan ilkini kazandığımızda kızım doğdu” diyor. “Bizim bu tür bir başarıdan keyif aldığımızı hiç görmedi. Onun ve başkalarının bunu tekrar görmesini istiyorum.” Athletic Club umut edebilir. Sonuçta hayallerin gerçekleşebileceğini zaten kanıtladılar.
Not: Bu yazıyı 7 Nisan Pazar günü Copa del Rey finalinde Athletic Bilbao – Real Mallorca maçının oynandığı ve Bilbao’nun kupayı kazandığı gün özel olarak yazdım. Çünkü Athletic en son bu kupayı yazımda geçtiği zaman 1984 yılında kazanmışlardı, şimdi 2024 yılında bir umut olarak iki kupa kazanma ihtimalleri olacak.
