Empati terim olarak; eşduyum ya da duygudaşlık, bir başkasının duygularını, içinde bulunduğu durum ya da davranışlarındaki motivasyonu anlamak ve içselleştirmek demektir.
Yabancı dillerden dilimize geçen bu kelimenin, anlam olarak yaşantımızda büyük bir önemi vardır. Ve günümüzde gitgide azalan bu değerli düşünce kavramına sahip çıkmamız gerekiyor.
Güncel hayata şöyle bir göz atalım;
Ailenizde, iş yerinizde, okulunuzda ya da sosyalleştiğiniz herhangi bir alanda karşısındakinin ne hissedeceğini ve düşüneceğini umursamadan kırıcı ve kaba olabilen insanların sayısının fazlalaştığını göreceksiniz.
Çalışan birisi eve geldiğinde eşinin yaptığı yemeği beğenmeyip bir ton laf ederken, eşinin o yemeği yaparkenki uğraşını, ona verdiği değerini, gösterdiği bu olumsuz tavırla onun ne hissedeceğini düşünmeden kalbinde hasarlı bir delik açabiliyor. Ve sık karşımıza çıkan başka bir alan daha var, o da iş hayatındaki empati kıtlığı. Güne başlarken iş arkadaşına vereceğin içten gülümsemeli bir selam, ortamdaki enerjiyi pozitif yönde tetikleyecektir. İşin verdiği yoğunluk ve stresle düşüncesiz davranıp, iş arkadaşınızı terslediğinizde size farklı bir gözle bakmasına sebep olabilirsiniz. Ağızdan çıkan söz geri gelmeyeceği için, konuşmadan önce bin kere düşünmek lazım. Varsayalım ki düşünemedik ve istemeden, karşımızdakinin gönül koyabileceği bir şey söyledik. Hiçbir şey için geç değil. Hatamızın farkına varıp vakit kaybetmeden, aklı selim bir tavırla o arkadaşımızı karşımıza alıp özür dilemek, gönlünü dinginleştirmemiz gerekir. Gurur insanı bazen insanlıktan çıkartır. Özür dilemek kötü bir şey değil, özür dileyen insan erdemli bir insandır. Özür dilemekten korkmayın, bu sizi alçaltmanın aksine değerinize değer katar. Okulda bir öğrenci ödevini yapmadığı için arkadaşıyla alay ederken, arkadaşının neden ödevini yapmadığını ya da aile hayatında neler yaşadığının farkında olabiliyor mu acaba? Bir insanı hayata küstürmek bu kadar kolay olmamalı. 7’den 70’e küçük büyük fark etmeksizin, isteyerek ya da istemeden düşüncesiz davranabiliyoruz.
Televizyonlarda, gazetelerde, haber sitelerinde gördüğümüz haberler içler acısı. Birbirini öldüren insanlar, çok da kalıcı olmayan dünya malları için birbirine hayatı zehir eden yakın aile bireyleri ve dahası. Sizce de biraz empati olmuş olsa, bu haberlerin azalmasına katkı sağlamaz mı? Empati yapmak için tabi ki, sosyal edep ve ahlak kurallarını bilip onlara uymamızın da yararı var. Ben sabah işe giderken; toplu taşımada yüksek sesle konuşsam, sesli videolar izlesem, çevremdekileri itip sıkıştırarak ilerlesem karşımdakilerin ne hissedeceğinizi düşündünüz mü?
Ailesine ekmek parası kazandırmak için sabahın erken saatlerinde işe başlayan insanımızın sabrıyla ve aklıyla oynamanın kime ne faydası var. Siz çocuklarınızı; saygılı, empati duygusuna hakim bireyler olarak yetiştirmeye gayret gösterip, onlara yaşantınızla güzel örnek olursanız, o zaman bakın görün.
O haber sitelerinde; televizyon kanallarında, gazetelerde, insanların birbirine olan kini, nefreti, düşüncesizliği değil, örnek davranışlarıyla gündeme gelip dünyayı yaşanabilir hale getirmeye çalışan insanlar konuşulacak.
Neden kahve hazırlamadın demeyecek, çay demlediğin için ellerine sağlık, bu çay neden bu kadar güzel, sen bu kadar güzel çay demlemeyi nasıl başarıyorsun diyerek karşınızdakinin gönlünü fethedeceksiniz. Müziğe yetenekli ama resim çizme kabiliyeti olmayan bir öğrenciyle resim dersinde alay ettirmek yerine; onu tahtaya kaldırıp, “Hadi arkadaşlarına güzel bir şeyler çal da resim çizerken senin nağmelerinle güzel çizimler yapsınlar” deyip, hem onu mutlu edip hem de arkadaşlarının onunla alay etmesinin önüne geçmiş ve dünyaya güzel bir insan kazandırmış olacaksın. O da sana bir gün çizdiği güzel resimlerle sürpriz yapar belki ne dersin?
Sen dünyanı empatinle değiştireceksin ki dünya değişecek. Sen insan kalacaksın ki insanlık kazanacak. Sen empatili davranacaksın ki insanlar düşünecek. İnsanlar düşünecek ki; kinler öfkeler azalacak, saygılar sevgiler çoğalacak, insanlar hayata küsmeyecek, ne olursa olsun hayata gülerek meydan okumaya devam edecekler. Ve hep birlikte dünyayı yaşanabilir bir gezegen haline getireceğiz.
