Bireysel emeklilik gerçekten kazandırıyor mu? Çoğu kişi yatırım yapma konusunda tereddüt ediyor. Borsaya güvenemiyor, kripto paralara ise hiç güvenmiyor. Biraz aklı başında olanlar altın alıyor, ama bu işi hiç bilmeyenler dolar alıyor; onlar zaten baştan zarar ediyor. Peki, bireysel emeklilik bu işin neresinde? Bireysel emeklilik bir nimet. Neden bir nimet? Bugün gidin Avrupa ya da Amerika’da “ben bireysel emeklilik yaptırmak istiyorum” deyin; devlet size %30 katkı falan vermez. Mümkün değil. Oysa Türkiye’de bireysel emeklilik için altın fonu alırsanız, hem altının artışından faydalanıyorsunuz hem de devletin size verdiği %30 katkıdan yararlanıyorsunuz. Çift kazanç oluyor. Bugün ayda 600 lira ile bile bireysel emeklilik sistemine dahil olabiliyorsunuz. Ayda 600 lira çok yüksek bir rakam değil; ekonomik yaşantınızda çok fazla bir değişiklik olmaz. Üstelik yaşlı nüfus artıyor, çalışan nüfus azalıyor ve emeklilik maaşları 5 sene sonra şimdikinden daha da kötü olacak.
Bunun dezavantajı nedir? Acil bir paraya ihtiyacınız olsa çekim yapamıyorsunuz. En büyük dezavantajlardan biri bu. BES yaptıracaksanız, ödeyeceğiniz meblağı ilk başta biraz düşük tutmanızda fayda var. Ama bunun olumlu bir yönü de şu: İsteseniz de paranızı harcayamıyorsunuz. Devletin verdiği %30 pay ile siz 10 sene BES ödemesi yaptığınızda, devlet de sizin adınıza 3 sene ödeme yapıyor. Yani 10 senelik ödemeniz aslında 13 senelik ödeme gibi oluyor. Eğer BES yaptırmaya karar verirseniz, asla risksiz enstrümanları seçmeyin. Faiz, para piyasası fonları gibi… Hatta bana soracak olursanız, portföydeki altının payı da düşük olmalı; %25 – %50 arası BES portföyünde altın bulunabilir, risk algınıza göre. Ama altın %50’yi kesinlikle aşmamalı. Biraz daha hisse senetlerine yönelmek gerekiyor çünkü süre çok uzun. Eğer 10 sene sistemde kalacaksanız, hisse senetleri mutlaka altından fazla kazandıracaktır.
BES’e katılım için 45 yaş çok ideal bir yaş. 10 sene sistemde kalıp 56 yaşında emekli oluyorsunuz. Ama 20’li yaşlarında olan kişiler için durum farklı. 56 yaşına gelene kadar belki 30 sene var ve evlilik, ev alma gibi durumlar olabilir. Bu durumda sistemdeki paranın yarısı bozdurulup ev alınabilir. BES’i bozdurmayı ben sadece ev alma amacıyla önerebilirim. O zaman mantıklı olabilir. Onun dışında önermiyorum. Ev ile BES arasındaki ortak nokta aslında harcama zorluğu. Şahsen ben bile hisse senetlerimi çok kolay satabiliyorum ve bu hataya bazen düştüğüm oluyor ama bir evim olsa, bir tuşa basarak evimi satamam. BES’te de aynısı geçerli; eğer sistemden çıkmak istiyorsanız, aracı kurumu arıyorsunuz, bir dilekçe yazıyorsunuz, banka size diyor ki: “1 ay sonra para hesabınıza geçecek.” Belki o arada bu işler size çok uzun geliyor ve vazgeçebiliyorsunuz. Mesela çocuğunuz oldu. 0 yaşında ve ona BES yaptırdınız. 25 sene boyunca ödeme yapsanız, o çocuk 25 yaşına geldiğinde size dua eder.
