Kimi zaman kelimelerle ifade edilemeyen duyguları, kimi zaman da ruhun derinine işleyen hislere kılavuz olduğunu düşünmüşümdür, müziği. Üzüldüğümüzde gözyaşlarımıza, sevindiğimizde mutluluğumuza, hüznümüzde kırgınlığımıza, öfke ya da heyecanımızda coşkumuza eşlik edendir. Müzik ruhun gıdasıdır, denmesi de bunun ne güzel ifadelerindendir.
Notaların varlığıyla müziğe ulaşırız. Notaları ise enstrümanlar da, enstrümanlarsa ruhumuza ve duygularımıza dokunan müziği varlığımızda hisseder ve yaşarız. Bu eşsiz enstrümanları dile getiren, onlara hayat verenlerse müzisyenlerin de katkısı da bir o kadar değerlidir. Farklı ülkelerin şarkılarını dinlesek de, farklı ülkelerde yaşıyor ve kendi dilimizde konuşuyor olsak da, değişik ülkelerin vatandaşları olarak hayatımızı devam etsek de, müziğin dili her zaman evrenseldir ve ruhumuzda her zaman erişendir, müzik.
Enstrümanların büyüsü kimisi tellerinde, kimisi gövdesinde, kimisi de nefesinde saklamıştır. Kimi zaman terapidir, şifa arayan ruhlara, kimi zaman dini törenlerde özel bir yerdedir varlığıyla, kimi zaman da doğamızdaki coşkumuza eşlik edendir eşsiz tınılarıyla.
Bizlerde bu kadar hayranlık uyandıran, duygularımıza eşlik eden enstrümanların ise kimisini çalınması ve dile gelmesi de bir o kadar zordur. Zorluğu belki de o enstrümanları anlamımıza daha çok neden oluşturmuştur.
Bir öncelik oluşturmaksızın ve bilgi akışımda aktarmak istediğim ve 9 maddede sıralamayı tercih ettiğim, bu etkileyici enstrümanları ana hatlarıyla bir göz atalım ve güzel bir şiirsel yolculuğa çıkalım:
BATERİ (Davul)
Bateri’nin tarihçesine baktığımızda, davulun bulunmasıyla başladığı söylenebilmektedir. Davul ise tarihteki en eski enstrümanlardandır. Baterinin oluşumunda, 5 adet davul, 3 adet zil bulunur. Bu standardı içinde olan bateri türündedir. Bu standardın dışındaki bateristlerin; müzik türüne ya da tarzına göre baterilerin modifikasyon durumları da olabilmektedir. Davulları sabitlemek için sehpa, davulları çalmak içinse baget, fırça ya da tokmak kullanılmaktadır. Poptan caza, bluesdan rock müziğe kadar farklı tür müzik türlerinde kullanılan bir enstrümandır.
OBUA
Obua, genellikle sedir ağacından yapılan bu nefesli çalgı, Afrika kıtasında abanoz ve ceviz ağacından yapıldığı ilgili bilgiler vardır. En önemli özelliği, 3 oktavlık bir ses aralığına sahip olmasıdır. Obua da pop, caz, blues, rock gibi müzik türlerinde tercih edilen bir enstrümandır. Bunun yanı sıra senfoni orkestralarında da olan bir enstrümandır.
NEY
Nefesli çalgı grubunda yer alan, ağırlıklı olarak kamıştan üretilen ve kamış olması tercih edilen bir enstrümandır. Dini müziklerde, ilahilerde ve dini törenlerde ayrı bir yeri ve önemi vardır. Sesindeki tınısı dinleyenlerde derin bir iç huzur ve dinginlik hissi uyandırır. Dokuz boğumdan meydana gelen Ney’in akortlarına göre çeşitli boyutları da vardır. Yedi deliği bulunan nefesli bir enstrümandır.
KANUN
Özellikle Ortadoğu ülkelerinin vazgeçilmez bir enstrümanıdır. Telli bir çalgıdır. Adını Arapça “yasa ve yönetmelik” anlamındaki “kanun” kelimesinden gelmektedir. Diz üzerine konularak çalınır. Üzerinde “mandal” adı verilen metal parçalar vardır ve tellere temas edecek şekilde tellerin altında yer almaktadır. 24-27 perde arasında değişen bir çalgıdır. Naylon tellere sahiptir. Dik ve yamuk bir gövdeye sahiptir. Kanun, iki işaret parmağına takılan “mızrap” adı verilen aletle çalınır. Kanun çalana “kanuni” denilmektedir.
PİYANO
Tuşlu bir enstrüman olan piyanoda, 52 beyaz ve 36 siyah tuş olmak üzere toplamda 88 tuşu bulunur. Arka kısmında çekiç ve yayların bulunduğu bir mekanizması, ön bölümündeyse klavye kısmı bulunduğu paylaşılan bilgiler arasındadır. Klasik piyanolar 7,5 oktavlık ses kapasitesi vardır. Günümüzde orkestralardan solo konserlere kadar yerini alan bir enstrümandır.
KLARNET (Gırnata)
Klarnet halk arasında “Gırnata” olarak anıldığı bilgisi vardır. Geleneksel müzikten, klasik müziğe, çağdaş müzikten, halk müziğine kadar geniş bir müzik türü yelpazesi içinde tercih edilen nefesli bir enstrümandır. Klarnet, genellikle sert ve dayanıklı ağaçlardan yapılabildiği gibi metal materyallerden üretimi yapılabilmektedir.
KEMAN
Telli- yaylı çalgılar arasında yerini alan keman perdesiz çalgılar ailesinde gösterilmektedir. Dört teli bulunan keman, genel olarak 35 cm civarında bir uzunluğa sahiptir. Klasik keman çeşitleri omuz ve çene arasında yerleştirilerek çalınır. “Arşe” adı verilen keman yayı ile temiz ses çıkartması sağlanır.
ARP
Çoğunlukla Klasik Batı Müziği’nde kullanılan en eski telli müzik enstrümanlarındandır. Genellikle geniş bir oturak üzerinde bulunan, telleri yukarı yönde yerleştirilmiş bir çalgıdır. Arp, klasik müzikten caza, pop müziğe kadar farklı müzik türlerinde tercih edilen bir enstrümandır. Arp çalmak; el becerisi kadar, parmak esnekliği de gerektiren bir enstrümandır.
AKORDEON
Körüklü bir kutu içinde olan müzik aletleri arasında yer almaktadır. Enstrümanın körüğü hareket ettirilerek bir hava akımı oluşturulur. Körüğün açılıp kapanmasıyla ve metal dilciklere çarpar ve ses oluşur. Bu ses oluşumuna üzerinde bulunan düğmeler ve klavyede de katkı sağlar. Akordeon da pop müzikten, caz müziğe kadar farklı müzik türlerinde tercih edilen bir enstrümandır. Gerek solo, gerekse başka enstrümanlara eşlik eden bir çalgıdır.
