Dünyamız, milyarlarca yıldır bizlere ev sahipliği yapan, her zaman bizleri çarpıcı görselleriyle ve tarifsiz güzellikleriyle büyüleyen, hayal dünyamızı bile zorlayan bir gezegen. Hatta enteresan ve sıra dışı güzellikleri de içine sığdıran dünyamız. Öyle ki, coğrafyasında başka gezegenlerden görselleri de taşıyor ve şaşırtıyor olmasını gösteren etkileyici manzaralar sunan yerleri bağrında taşıyan dünyamız.
Kızıllığı ve farklılığıyla her zaman merak uyandıran gezegen; yüzeyinde bulunan demiroksit nedeniyle kızılımsı görünüme sahip olan, dünyamızdan çok daha soğuk, çöllerle kaplı ve kurak olan yıldız sistemimizdeki enteresan gezegen olan Mars… Kızıl gezegen olarak da bilinen Mars, görselleriyle bizlerin ve özellikle de bilim insanlarının ilgi noktasında olan bir gezegen olmayı ve dikkatleri üzerine toplamayı başarmış bir gezegen.
Yazımda yedi yer olarak yer verdiğim, dünyamızın farklı coğrafyalarında yer alan ülke ve yerleri sözcüklerimle gezindiğinizde, buraların neden bu kadar kızıl gezegen Mars’a benzediğini ve belki de Mars’ı hiç aratmadığının nedenlerine ulaşacaksınız. Kutuplardan, çöllere ve kurak topraklara kadar benzersiz güzelliğiyle yine sizlerle sıra dışı bir yolculuğa çıkacağız sözcüklerimin eşliğinde. Hazırsanız, bu yerlerin farklılığını keşfetmeye, özelliklerini fark etmeye ve neden kızıl gezegene benzediğinin nedenlerini bulmaya başlayalım:
McMurdo Kuru Vadileri, Antartika
McMurdo Kuru Vadileri, Antartika’da büyük ölçüde en karsız ve kurak olan en büyük kuru vadiler bölgesidir. Doğu Antartika’da bulunan buz çölünün içinde vahalar olarak bilinen buzsuz çıplak bir bölgedir. Yıl boyunca ortalama sıcaklıkları -15°C ile -30°C arasında değişen bu vadinin bazı kısımlarının neredeyse hiç yağmur damlası düşmediği bilgisinin olması, bu yeri Antartika’daki buzullarla kaplı olan yerlerden ayrı tutar.
Atacama Çölü, Şili
Şili’nin en kuzeyinde bulunan dünyanın en sıcak ve en kurak çöllerindendir. Onlarca sene neredeyse hiç yağışın olmadığı bir yerdir. Sıcaklığı gece 0°C ile gündüz 40°C olan ve kızıl gezegendeyse bu sıcaklıklar -195°C ile 20°C arasında değişme gösterdiği bilinmektedir.
Atacama’nın çöl tabanı, geniş kum ve kayalık arazilerle kaplıdır. Vahaları ve dağınık bitki örtüsü olan diğer çöllerin aksine çıplak ve ıssız bir karakteristik yapıya sahiptir. Kızıl gezegen Mars’a da yüzeyiyle benzer bir iklim ve araziye sahip olduğu söylenebilmektedir.
Hanksville, Utah (ABD)
ABD’nin güneybatısında yer alan jeolojik oluşumuyla da Mars’a benzeme özelliğini kazanan yer ise Hanksville’dir. Eski bataklıkların bıraktığı alüvyon ve kumların, Utah çölünde Mars’a benzer görseller oluşturmaktadır. Buranın yüzeyinin kırmızı-turuncu olması da bu etkiyi ve görüntüyü artırmaktadır.
Hanksville kasabasına yakın bu alan kuru, çatlak ve gevşek çakıl taşlarının oluşturduğu manzara etkileyici bir görsellik sunmaktadır. Ve burası özellikle bilim insanlarının çokça ilgisini ve dikkatini de çekmektedir.
Pilbara, Avustralya
Pilbara, Avustralya’nın kuzeyinde bulunmaktadır. Yani Batı Avustralya bölgesinde yer alan Pilbara bölgesinde yer almaktadır. Sıcak ve kurak bir yapıya sahiptir bu bölge.
Dünya genelinde en büyük demir rezervine sahip olan ülkelerden biridir Avustralya. Pilbara bölgesi, hematit ve manyetit içeren büyük demir cevheri yataklarının olduğu bilinmektedir. Toprağında hematit olduğu için kırmızımsı rengini almakla birlikte, hematit koyu gri-çarpıcı kızılı-siyahı tonları da bulunmaktadır. Toprağında yüksek demir içeren topraklarda kızılımsı renktedir; bu koyu ve kırmızı rengi de hematit minerali sağlamaktadır. Yağış gibi etkenlerle de bu renk açığa çıkmaktadır. Pilbara’da ise Mars’a benzeyen bu manzaranın oluşumu da rüzgâr ve akarsuyun aşındırmasıyla da Mars’taki görüntülere benzer manzaralar oluşmaktadır.
Wadi Rum, Ürdün
Dünya’da Mars’a en çok benzeyen manzaraların oluştuğu yerlerden biri olarak bilinen Wadi Rum, “Ay Vadisi” anlamına gelmektedir. Ürdün topraklarında o kadar etkileyici bir görselliğe sahiptir ki, ünlü filmlere bile sahne olmuştur: “Lawrance of Arabia” gibi.
Bedeviler gibi Ürdün topraklarında gezinmek için Wadi Rum’a geldiğinizde, kızıl renge boyanmış büyüleyici bir görsel sizi karşılıyor olacaktır. Kumtaşı ve granitten oluşan bu vadi, sıra dışı görselliği ve güzelliğiyle çarpıcı bir yer olduğunu, attığınız her adımda size hissettirecektir ve Mars’tan farksız manzaranın tadını çıkarmakta size kalacaktır. Burada milyarlarca yıllık kumtaşlarının fosilleşmiş olması ve kükürtle etkileşimi bu manzarayı oluşturduğu fikri hâkimdir.
Dorset, Birleşik Krallık
Dorset, İngiltere’nin güneybatı bölgesinde yer alan bir kontluktur. Birleşik Krallık’ta yer almaktadır. Dorset’te St. Oswald Körfezi’ndeki asit akışı, Mars’ı aratmayan görüntüdedir. Goethite (götit) adı verilen demir açışından zengin olan bir mineral olan asidik akıntıda Mars’ta bulunan hematite dönüştüğü bilgisi vardır ve hematitte toprağa kızılımsı rengi veren demir minerallerinin içeriğine sahiptir. Bu sayede toprağı da kızıl renk alır.
Svalbard, Norveç
Svalbard, Norveç’in bir parçası olan takımada, Kuzey Kutup Dairesi’nin oldukça kuzeyinde, Kuzey Buz Denizi’nde yer alır. Arazi, kırmızı kum ve çakıldan meydana gelmiştir. Svalbard, toprak özelliği ve bitki örtüsü açısından zengin olmamakla birlikte, toprağının kızıllığı bu araziyi Mars’a benzer bir özelliği taşır duruma getirmiş oluyor.
Dünya’nın farklı yerlerine, yedi farklı yolculuk yaptığımız bu yazımda, farklı coğrafyaların, değişik ve çarpıcı özelliklerine bir gezinti yaptık ve Dünya’nın sıra dışı yerlerine yine enteresan rotalarına ulaştık.
Bir sonraki yazıma kadar yeni rotamda, farklı düşüncelerin ekseninde, olağandışı yerlerde buluşuncaya dek, iyiliğiniz ışığınız, kalbiniz kılavuzunuz olsun…
