TÜKETİCİNİN KREDİ KARTI İLE ÖDEME YAPMASI HALİNDE NAKİT İLE YAPILACAK ÖDEMEDEN DAHA FAZLA ÜCRETE TABİ TUTULMASININ HUKUKİ NİTELİĞİ
Teknolojinin ve finansal hizmetlerin gelişmesi ile birlikte, ödeme yöntemleri de çeşitlenmiş ve yaygınlaşmıştır. Günümüzde, kredi kartı ve dijital ödeme araçları, tüketicilerin alışverişlerini daha hızlı ve pratik bir şekilde yapabilmesini sağlamaktadır. Ancak, bazı işletmeler, kredi kartı ile yapılan ödemelerde nakit ödemeye oranla daha yüksek bir bedel talep etmekte ya da ek ücretler almaktadır. Bu durum, tüketici haklarına ve ticaret hukukuna aykırılık oluşturmaktadır. Bu makalede, tüketicinin kredi kartı ile ödeme yapması halinde, nakit ödemeden daha fazla ücret ödemeye tabi tutulmasının hukuka uygun olup olmadığı ele alınacaktır.
Kredi Kartı ile Ödeme Yapılması Halinde Ek Ücretler
Kredi kartı ile ödeme yapılması halinde ortaya ek ücretler çıkabilmektedir. Bazı işletmeler, işbu ek ücretleri tüketicilere yansıtmayı tercih edebilirler. Çoğu iş yerinde ürün/hizmet hakkında fiyat sorulduğunda “Ödeme nakit mi olacak yoksa kredi kartıyla mı?” sorusu yöneltilmekte, nakit ve kredi kartı ödemesine göre fiyatın değiştiği ifade edilmektedir. Kredi kartı ödemesinin tercih edilmesi halinde nakit ücrete ek olarak sektöre göre %3 ile %5 arasında değişiklik göstermek üzere fark talep edilmektedir. Ancak Türk Ticaret Kanunu’na göre, bir mal ya da hizmetin fiyatı, ödeme şekliyle orantılı olarak değişmemelidir.
Kaldı ki, kredi kartı ile yapılan ödemelerin nakit ödemelere kıyasla daha maliyetli hale getirilmesi, genellikle müşteri memnuniyetsizliğine yol açmakta ve tüketicinin haksız şekilde mağdur olmasına neden olmaktadır.
Türk Hukukundaki Düzenlemeler
Türk Borçlar Kanunu, mal ve hizmet alımlarında ödeme şekline ilişkin herhangi bir ayrım yapmamaktadır. Türk Borçlar Kanunu’na göre, taraflar arasında yapılan sözleşmelerde ödeme şekli serbestçe belirlenebilir. Ancak, ödeme şekli ne olursa olsun, tarafların alacaklı ve borçlu olarak hakları eşit olmalıdır. Ödeme şekli, alacaklı tarafından belirlendiğinde dahi, malın veya hizmetin bedeli değişmemelidir.
Bir mal veya hizmetin satış fiyatı, ödeme şekli ne olursa olsun sabit kalmalıdır. Nakit ödeme ile kredi kartı ödemesi arasında fiyat farkı talep edilmesi, Türk Borçlar Kanunu’na göre hukuka aykırıdır. Zira sözleşme özgürlüğü çerçevesinde ödeme şekli belirlenebilir, fakat ödeme şekli fiyat üzerinde değişiklik meydana getirecek şekilde yapılamaz.
Aynı zamanda 5464 sayılı Banka Kartları ve Kredi Kartları Kanunu md.17 göre, ‘‘Üye işyerleri, kart hamillerinin yapmış oldukları mal ve hizmet alımlarının bedelini banka kartı ya da kredi kartı ile ödeme taleplerini kabul etmek zorundadır. Bu zorunluluk indirim dönemlerinde de geçerlidir. Üye işyerleri kart hamilinden kartın kullanılması dolayısıyla komisyon veya benzeri bir isim altında ilave bir ödemede bulunmasını isteyemez. Bu hükme aykırı davranılması halinde, üye işyeri anlaşması yapan kuruluşlar tarafından üye işyeri sözleşmesi feshedilir ve bir yıl süreyle yeni bir sözleşme yapılamaz.’’ hükmü sabittir.
Türk Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun (Tüketici Kanunu), tüketicilerin korunmasını amaçlayan bir dizi düzenleme içermektedir. Tüketici Kanunu’na göre, bir ürün veya hizmetin fiyatı ödeme şekline göre artırılamaz. Özellikle, işletmelerin, kredi kartı ile ödeme yapılmasını engellemek amacıyla ek ücret talep etmeleri veya nakit ödemeye göre daha yüksek fiyatlar uygulamaları, bu kanuna aykırıdır.
Tüketicinin korunması amacına yönelik olarak, ödeme şekline göre fiyat farkı uygulanması durumunda, tüketiciye net bir şekilde bilgilendirme yapılması ve herhangi bir ek ücretin talep edilmemesi gerekmektedir. Aksi takdirde, bu tür uygulamalar haksız ticaret olarak değerlendirilebilir ve ilgili mercilerce cezai yaptırımlarla karşılaşılabilir.
Uygulamada Karşılaşılan Durumlar ve Tüketici Hakları
Bazı sektörlerde, örneğin restoranlar, esnaflar veya mağazalarda kredi kartı ile ödeme yapılması halinde ek ücretler veya fiyat farkları talep edilmesi yaygın bir uygulama olabilmektedir. Tüketicilerin, fiyat farkı uygulamalarına karşı bilgi edinme hakları vardır. Bu nedenle, işletmelerin herhangi bir ödeme şekli farkı uygulamadan önce, tüketiciyi açıkça bilgilendirmeleri gerekmektedir. Tüketiciler, yukarıda izah edildiği biçimde kredi kartı ödemelerinde ek ücret alımına ilişkin gerek Tüketici Hakem Heyeti gerekse Ticaret Bakanlığı’na başvurarak haklarını arayabilirler.
Sonuç
Kredi kartı ile ödeme yapıldığında nakit ödemeden daha fazla ödeme yapılması, Türk Borçlar Kanunu, Banka Kartları ve Kredi Kartları Kanunu ve Türk Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun’a aykırıdır. Ödeme şekli, malın ya da hizmetin fiyatını değiştiremez ve ek ücretler talep edilemez. Tüketicilerin, bu tür haksız uygulamalara karşı haklarını aramaları son derece önemlidir. Tüketicinin yasal haklarından faydalanmayı talep etmesi halinde Tüketici Hakem Heyeti’ne başvuruda bulunulabilir. Bu süreçte hukuki destek alarak bir avukata danışmak hukuki sürecin en doğru şekilde yönetilmesini sağlayacaktır.
