MUTLAK REKABET
MANCHESTER UNİTED-ARSENAL
Aslında bu rekabetin yeniden yaşanacağı gün olan 3 Eylül 2023’de bu iki efsane takım bir kez daha Arsenal’in ev sahipliğinde karşı karşıya gelecek, o günde benim bu ay ki yazım yayınlanacak. Bende o zaman kolları sıvadım, yaptığım araştırma İngiltere destekli 5 günün sonunda bu rekabette akılda kalan anıları yazmaya karar verdim.
Öncelikle şöyle bir durum var: İngiltere’nin asıl derbisi Manchester United-Liverpool rekabetidir. Manchester United-Arsenal rekabetini geliştiren iki teknik direktör var. Sir Alex Ferguson ve Arsene Wenger, bu ikiliden Ferguson 27 Wenger’de 22 yıl boyunca takımlarını yönettiler. Elbette hoca ve takım kıyaslamasında Ferguson ve Manchester United baya bir önde yer alıyordu. Dolayısıyla bu ilgi çekici rekabeti geçmişten günümüze doğru yaşananları tek tek yazmaya başladım. Ben bunları yazarken hafızamdan son 25 yılda ki bazı maçları da listeye ekledim. Şimdi dopdolu bir yazıya başlamamın tam zamanı, rekabeti bir de benden dinleyiniz.
Başlangıçta sadece iki tane vardı. Sky’ın 1992’de futbolu icat etmesinden sonra, Premier Lig’in ilk on yılı devasa bir mücadeleyle tanımlandı: Manchester United’ın sarsılmaz nesnesi, Arsenal’in karşı konulamaz gücüne karşı. Aralarında mevcut açılış unvanlarından 11’ini Manchester United kazandı.
Öfkeli patronlar Alex Ferguson ve Arsene Wenger’in uyarılarıyla somutlaşan bu rekabet, sahada, medyada ve Roy Keane ile Patrick Vieira’nın unutulmaz karşılaşmasında olduğu gibi, sahada ve medyada hakaret eden felsefelerin, kişiliklerin ve bireylerin rekabetiydi. Tünelde ki kavgalar bir o kadar eğlenceliydi. United’ın orta saha oyuncusu Paul Scholes bir keresinde Arsenal’e karşı yapılan takım görüşmelerinde toptan çok nadiren bahsedildiğini söylemişti.
Birinci ligin en iyi iki takımı on yıldan fazla bir süre boyunca birbirlerinin kuyruğunu kovaladı; tek kişilik üstünlüğün, şiddetli rekabetin ve nihayetinde karşılıklı saygıya benzer bir şeyin öyküsünü sundu. Manchester United en sevdiğim düşmanımdı. Vieira otobiyografisinde şöyle yazmıştı: “Onlara karşı hem nefret hem de sevgi hissettim. Birleşmeden anılarım bu kadar güçlü olmazdı.”
İngiliz futbolunun en tarihi kulüplerinden ikisi arasındaki çatışma nadiren yüzeyden uzaktı. Ancak Ekim 1990’daki (ilk) Old Trafford savaşında 21 kişilik bir kavgaya kadar düşmanlık patlak verdi ve her iki takım da Ferguson ve George Graham’ın puan kesintileriyle yönetilmesini sağladı.
Arsenal, Graham ve halefi Bruce Rioch yönetimi altında tutarlılık sağlamakta zorlanırken, Premier Lig’in ilk dört maçında işler kızıştı. Ancak 1996-1997 sezonunun başlamasına bir hafta kala başkan yardımcısı David Dein, Arsenal’in ayak uydurabilmesi için değişimin gerekli olduğunu biliyordu. Bu yüzden Japonya’da Nagoya Grampus Eight’i yöneten bilinmeyen bir Fransız’a aşık oldu. Evening Standard, “Arsene kim?” diye soran tek kişi değildi. Mösyö Wenger, 1996 yılının Eylül ayı sonlarında Highbury’nin mermer koridorlarında sarsıldıktan sonra.
Takip eden Şubat ayında Highbury’deki hesaplaşma mavi dokunuşlu kağıdı ateşledi. İkinci yarının sonuna gelindiğinde, topçu forveti Ian Wright, Fergie’nin son şampiyonunun 2-1’lik baharatlı galibiyetinde, kaleci Peter p iki ayaklı bir darbe sonrasında bir şekilde kırmızıdan kurtuldu. Daha sonra, Wright’ın o sezonun ilk maçında Danimarkalı kaleci tarafından ırkçı tacize uğradığı iddialarıyla ilgili polis soruşturması başlatıldığı ortaya çıktı. Schemichel her zaman masumiyetini korudu ve ikili en sonunda Nisan ayında garip bir ateşkes yapmaya ikna edildi; ancak olay, önümüzdeki 15 yıl boyunca neredeyse hiç azalmayan yönetimsel cıvıltıları ateşledi.
Wenger, Scot’un fikstür tıkanıklığını hafifletmek için yardım talebini sorguladıktan sonra Ferguson, “Belki de Manchester United yerine Ian Wright’ın mücadelesine odaklanmalı” diye bağırdı. “Arsene Wenger Japonya’da forma giydi. İngiliz futbolu ve oyunumuzun gerekleri hakkında hiçbir şey bilmiyor.”
Arsenal, altı yıl önce lig şampiyonluğunu kazandığından bu yana en iyi performansıyla üçüncü sırada yer alacak. En kin dolu öfkesini yalnızca en zorlu rakiplere saklayan Ferguson, N5’in meydan okumasından açıkça endişeliydi. Wenger’in Avrupa pazarlarına ilişkin bilgisi Dennis Bergkamp, Patrick Vieira ve genç Nicolas Anelka’yı getirmişti ve ayrıca 1997-98 yazında Marc Overmars, Emmanuel Petit ve Gilles Grimandi’yi de kadrosuna katacaktı.
Sabah maç günü masajlarından mısır gevreğindeki iyileşmeyi hızlandıran kreatine kadar Wenger yöntemi uygulanmaya başladı. Gunners’ın kötü şöhretli Salı Kulübü içki seansları bile kulüpteki ilk sezonunda sona erdi.
David Platt’ın kafa vuruşu, Kasım ayında United’a karşı Arsenal’i 3-2’lik zorlu bir zafere ulaştırmış olsa da, Arsenal, Şubat 1998’in sonlarına doğru Ferguson’un adamlarının 12 puan gerisindeydi. Mart ayında United’ın bir dizi sakatlığı ve form kaybından sonra olanlar oldu. Marc Overmars, Old Trafford’da ünlü bir galibiyet alarak Arsenal’i üç maç kala puan farkını 6’ya indirdiler. Sezon sonuna doğru daha fazla puan kaybetmeye başlayacaklar, buna hiç şüphe yoktu, “Ferguson maç sonrası ısrar ederek potayı karıştırdı. Bu kaçınılmazdı.”
Haklıydı; topçular sezonun son iki lig maçını da kaybettiler, ancak bunu ancak art arda sekiz galibiyet alarak Tony Adams’ın Everton’a karşı 4-0’lık saçma yarı volesiyle şampiyonluğu elde ettikten sonra başardılar. İki hafta sonra Gunners, FA Cup finalinde Newcastle’ı yenerek Double’ı garantiledi.
United’ı farklı kılan tüm nitelikler artık Arsenal’de vücut bulmuş durumda. Ama Londralılar sadece daha seksiydi.
Gary Neville, Sir Alex’in ‘Bu grup bizden daha iyi’ diye düşündüğünü görebiliyordunuz. Manchester United menajeri olarak bunun onun için en büyük zorluk olacağını biliyordu. Bu sadece bir Churchill konuşması değildi, her gün silinip gidiyordu: Herkes Arsenal’i seviyor, oynadıkları futbola bakın.
Nisan 1999’daki önemli FA Kupası yarı final tekrarında rakipler karşı karşıya geldiğinde, Premier Lig’de bir puan farkla ayrılmışlardı; Arsenal art arda çiftler peşindeyken, United tarihi bir üçlük elde etmişti.
90. dakikaya girerken United, Roy Keane’nin kırmızı kartı sayesinde 10 kişiye düşerken, Phil Neville’in Roy Parlour’a son dakikalarda yaptığı beceriksiz müdahalenin ardından Arsenal penaltıyı kazandı. Ancak dramatik bir değişiklikle Schumichel, Bergkamp’ın penaltı vuruşunu kurtardı.
Uzatma süresinde yedek oyuncu Ryan Giggs, Vieira, Martin Keown ve Lee Dixon’ı (iki kez) slalom ederek David Seaman’ın ağlarına ateş ettikten sonra kıllı göğsünü dünyaya tanıttı.
Tam zamanlı olarak Dixon ve Adams, United’ın soyunma odasını ziyaret ederek rakiplerini tebrik etti. Dixon, “Bu şimdiye kadar yaptığım en zor şey” dedi. “Eğer Gary Neville elimi sıkmasaydı onu nakavt ederdim. Oyuncularının hiçbirini beğenmedim.”
United 1999-2000’de şampiyonluğunu korudu, Arsenal’in 18 puan önünde bitirdi ve Şubat 2001’de Old Trafford’da Arsenal’i 6-1 yendikten sonra ertesi yıl şampiyonlukta hat-trick yaptı. Igors Stepanovs ve Oleg Luzhny’nin vahim gösterilerini izledikten sonra Wenger sezon bitti, “diye yakındı. “Bu acıtıyor.”
Ferguson savaşı kazandığına inanıyordu ve 2001-02 sezonunun sonunda emekli olacağını açıklamıştı ancak United’ın istikrarsız bir Vieira’yı imzalama yönündeki beceriksiz girişimi yangını körüklemişti. Durdurulamayan Thierry Henry’nin tüm müsabakalarda 32 gol atması ve Tottenham’dan bedelsiz gelen Sol Campbell’in gelişiyle Arsenal, Aralık sonundan itibaren yenilmedi ve son 13 maçını kazandı. Sylvain Wiltord’un Old Trafford’da sondan bir önceki maçındaki galibi, sadece dört yıl içinde şampiyonluğu ve ikinci dublesini garantiledi.
Wenger’in zirveye çıkmasını sağlayamayan Ferguson, emeklilik kararını saklı tuttu; ancak daha önce Arsenal’in yeniden zirveye çıkmasına rağmen kendi takımının daha iyi futbol oynadığını iddia etti. Fransız, “Herkes her zaman evindeki en güzel eşin kendisinde olduğunu düşünür” diye espri yaptı.
Bir açıklamayla, yöneticilerin ilişkisi mesleki düşmanlıktan içgüdüsel nefrete dönüştü. Fergie, yorumun karısı Cathy’ye yönelik kişisel bir alay olduğuna inanarak karşıt numarasını “rezalet” olarak damgaladı. Çatlağın iyileşmesi yedi yıl sürdü.
United’ın baş imparatoru, Rio Ferdinand’ı Britanya rekoru bir ücret karşılığında işe aldı ve Ruud Van Nistelrooy’un tüm müsabakalarda 44 gol yağmalamasıyla, Kırmızılar zirveye geri döndü. Ferguson’un canlanan neşeliliği, futbol sözlüğüne yepyeni bir eklemeyle de sonuçlandı. 2-2 Nisan’da Highbury’de oynanan kuradan önce “Artık işler kızışıyor” dedi. Ben buna “gıcırdayan serseri zamanı” diyorum.
Arsenal’in 2002-03’teki sezon sonu çöküşü, o zamandan beri kalıcı olan bir algıyı ön plana çıkardı. Martin Keown, “Güçlenmemiz gerekiyordu” diye itiraf etti. Gunners’ın cesur stoperi, önceki kraliyet gürlemesinden 23 yıl sonra, Eylül ayında Old Trafford’da sözünü tuttu. Arsenal, Van Nistelrooy’un Vieira’yı oyundan attırmak için komplo kurmasının ardından, “Phil Neville’e göre hakemleri nasıl oynayacağının ustası olan United” tarafından oyun oynandığını hissetti ve sanki tüküren bir kobradan geri kaçıyormuşçasına eğilimli Arsenal orta saha oyuncusundan sendeledi. “Van Nistelrooy’u görmeye dayanamıyorum.” Vieira daha sonra şöyle dedi: “Onunla ilgili her şey beni rahatsız ediyor. Sürekli şikâyet ediyor, sızlanıyor. Adam hilekâr ve korkaktı.”
Van Nistelrooy, golsüz beraberliği garantilemek için uzatma anında penaltıyı kullanarak üst direğe vurduğunda kıyamet koptu. Keown Hollandalı’nın sırtına atladı ve, “Ona oyun parkındaki gibi verdim.”
Phil Neville, “Keown’un tepkisi tüm zamanların en büyük rezaletiydi” dedi. “Şımarık çocuklar gibi tepki verdiler ve o zamanlar ilişkimizi özetleyen de bu oldu. Çok ileri gitmişti. Bu durumun yöneticilerden geldiğine hiç şüphe yoktu.”
Arsenal 2003-04’te namağlup şampiyonluğunu kazandı; Old Trafford’un 0-0’lık beraberliği, İngiltere’nin üst düzey uçuş tarihindeki en büyük tek sezonluk performanslardan birinde Yenilmezler’in yenilgiye yaklaşması kadar yakındı.
On üç ay sonra, Ekim 2004’te, Gunners’ın 11 puan gerisinde altıncı sırada yer alan United, intikam takıntısına kapılmıştı.
Scholes, Arsenal’in bugün tam zamanlı olarak giymek üzere bir çanta dolusu ’50 Not Out’ tişörtü bulundurduğu söylentileri arasında, “Bu tamamen Arsenal’in 50 maça yenilmeden çıkmasını engellemekle ilgiliydi” diye ifade etti. Phil Neville, “Onları kelimenin tam anlamıyla parktan attık” diye hatırladı. “Jose Antonio Reyes topu her aldığında Gary ona şut atıyordu.”
Yaşlı Neville daha sonra FFT’ye şunları söyledi: “Arsene’nin ‘kasıtlı tekme’ olarak gördüğü şeyi, rakibe karşı agresif bir duruş sergilediğimizi gördük. Çok basit: Arsenal daha iyi bir futbol takımıydı ve kazanmanın bir yolunu bulmalıydık.”
1996 ile 2001 yılları arasında en iyi karşılaşmalar bunlardı, çünkü hiçbir engel yoktu; herkes mücadele ediyordu ve kimse sızlanmıyordu. Sonra Arsenal değişti. 2003’te ise biraz daha değerli hale geldiler, kimsenin takıma dokunamayacağını düşündüler.
Bu kez Van Nistelrooy yumuşak penaltıyı kullandı ve Wayne Rooney de ikinci penaltıyı ekledi. Adaletsizlik olarak algılanan Arsenal, intikamını Old Trafford tünelinde aradı; burada geleneksel maç sonrası orta sahneye yayıldı. Bir kavga çıktı ve bir dilim pizza Fergie’nin suratına çarptı. Büfe Savaşı doğdu.
Arsenal’in sol beki Ashley Cole, “Tokat tünelde yankılandı” diye hatırladı. “Bu pizzanın o ünlü püreli suratından kayıp güzel siyah takım elbisesini aşağıya yuvarladığını görünce bütün gözler döndü ve bütün ağızlar afalladı. Ferguson’un patlayacağını düşündüm.” Yıllarca süren dürtmeler ve göz kırpmalardan sonra. Cesc Fabregas suçlunun kendisi olduğunu kabul etti.
Ferguson, “Bu bir rezalet ama Wenger’in özür dilemesini beklemiyorum” dedi. “O öyle bir insan ki. Bu adamla ilgili hiçbir soruya artık cevap vermeyeceğim.”
Dört aydan kısa bir süre sonra, Highbury’deki ters fikstürde savaş hatları yeniden çizildi. Isınma sırasında Vieira, Gary Neville’e aynı cezayı beklemesini söyledi.
Neville, hararetli United soyunma odasına söyledi. Kaptan Keane suyunu yudumladı, ayakkabılarının bağcıklarını bağladı ve tünele doğru yürüdü. Saf pembe dizi tiyatrosunda Sky kameraları önünde Vieira ‘ya “Orada görüşürüz” diye bağırdı. “İyi bir adammış gibi davranıyor. Lanet ağzını patlatıyor.”
Kanlı ve fırtınalı rekabetin simgesi haline gelen nefes kesen 4-2 United zaferinin tohumlarını ekti. Keane, Aralık 2009’da FFT’ye verdiği röportajda “Yapabileceklerimizle övünen iki boksör gibiydik” dedi. “Ona ve çoğu oyuncuya karşı şansımı düşünüyordum. Arsenal’e karşı çok fazla nefretim vardı. Kimseden hoşlandığımı hatırlamıyorum.
O tünel barney, fikstürün sezonu belirleyen parlaklığı için sonun başlangıcını temsil ediyordu. Jose Mourinho’nun Chelsea’si 2004-05’te Premier Lig’e yükseldi, ardından maviler, ardından Manchester City, United’ın şampiyonluktaki ana rakibi Arsenal’in yerini aldı. Arsenal’in dokuz yıldır kazandığı son kupa olan 2005 FA Kupası Finali, son başarıyı kanıtladı. İntikam peşinde koşan Reyes, kalitesi düşük bir maçta oyundan ihraç edildi, ancak Arsenal, kulüpteki son hareketi olan Vieira’nın nokta vuruşu sayesinde penaltı atışlarını kazandı.
O yaz Fransız oyuncu, yeni Emiretes Stadyumu’nun finansmanı için yapılan birçok yüksek profilli satıştan ilki olan Juventus’a doğru yola çıktı. Henry, Emmanuel Adebayor, Samir Nasri, Fabregas ve daha fazlası onu takip etti. 2009 Şampiyonlar Ligi yarı finalinde, Patrice Evra’nın söylediğine göre United’ın hâkimiyeti, “erkeklere karşı çocuklara karşı”, savaşan yöneticilerin uydurduğu boyuta ulaşmıştı. Teknik direktörler arasında geleneksel maç sonrası içki içmekten her zaman kaçınan Wenger, Ferguson’u kişisel olarak tebrik etmek ve aralarındaki çekişmeyi sona erdirmek için Arsenal soyunma odasına davet etti.
O acı dolu Emirates gecesini kariyerinin en kötüsü olarak nitelendiren Wenger, artık bir tehdit olmadığını fark etti. Ağustos 2011’de Old Trafford’da alınan 8-2’lik üzücü yenilgiden on iki ay sonra Fransız oyuncu, Robin Van Persie’nin United’a transferinde çarkların yağlanmasında bile rol oynadı. Mourinho, Haziran 2016’da United’ın başına geçtiğinde rekabet kısa süreliğine kızıştı, ancak ilk takımını Mayıs ayında yapılacak olan Avrupa Ligi finali için kurtarmak amacıyla yedek tarafta oynama kararı, fikstürün nasıl düştüğünün göstergesiydi.
Generallerin belirlediği savaşın 49 karşılaşmasında Ferguson 23’ünü, Wenger ise 16’sını kazandı. Birbirinden zıt çıkışları öğretici oldu: Büyük gelişimci Ferguson, 2013’te Premier Lig’deki 13. şampiyonluğunun ardından takımdan ayrıldı; İnatçı Wenger, beş yıl sonra kendi mirasının yok edilmesi tamamlanana kadar orada kaldı.
Şu anda var olan Arsenal ve Manchester United o eski günleri geri getiremeyebilir ama nasıl yapabilirler? Karşı konulamaz güç ve sarsılmaz nesne; Premier Lig’in durumu hiç bu kadar iyi olmamıştı.
MANCHESTER UNİTED-ARSENAL EFSANE 10 MAÇ
- Manchester United: 8 – Arsenal: 2 (28.08.2011-Lig Maçı)
- Manchester United: 6 – Arsenal: 1 (25.02.2001-Lig Maçı)
- Arsenal: 1 – Manchester United: 2 (14.04.1999-FA Cup Yarı Final Maçı)
- Manchester United: 2 – Arsenal:0 (24.10.2004-Lig Maçı)
- Arsenal: 3 – Manchester United:0 (20.09.1998-Lig Maçı)
- Manchester United: 0 – Arsenal: 0 (21.09.2003-Lig Maçı)
- Arsenal: 2 – Manchester United: 4 (01.02.2005-Lig Maçı)
- Manchester United: 0 – Arsenal: 1 (14.03.1998-Lig Maçı)
- Arsenal: 0 – Manchester United: 0 (22.05.2005-FA Cup Final/Arsenal Şampiyon oldu)
- Arsenal: 1 – Manchester United: 3 (05.05.2009-Şampiyonlar Ligi Yarı Final Rövanş Maçı)
