Obsesyon, kişinin zihnine girmesine engel olamadığı, isteği dışında gelen fikir ve dürtülerdir. Kişi, bu hissiyatın mantıkdışı olduğunu kabul etmektedir ancak bu durum isteği dışında geliştiği için yoğun bir boyutta kaygı yaşamaktadır. Ve bu duruma karşı olarak da kompulsiyonlar (tepkiler) sergilemeye başlamaktadır. Kompulsiyon dediğimiz bu zihinsel tepki durumu, obsesyonların (etkilerin) neden olduğu şiddetli huzursuzluğu ve sıkıntı durumunu ortadan kaldırmak üzere oluşan ve tekrarlayıcı olan davranış kalıplarıdır. Toplumda görülme sıklığı çok nadir olmamakla birlikte, ergenlik döneminde hastalığın seyrinin başladığı gözlemlenmektedir. Obsesif kompulsif bozukluğun nedeni tam olarak bilinmemekle birlikte, travmatik yaşantılar, genetik nedenler, beyinde yaşanan çeşitli sıkıntılar, çevresel faktörler, kişilik özellikleri gibi birçok neden, bu hastalığın oluşmasında etkili olabilmektedir.
Obsesyon ve kompulsiyonlar birlikte görülebileceği gibi, bazı kişiler de sadece obsesyon yada sadece kompulsiyon da görülebilmektedir. Kompulsiyonlar, başlarda kişiyi rahatlatıcı bir etki oluşturmaktadır, ancak bu rahatlama durumu geçicidir. Örneklemek gerekirse, temizlik obsesyonu olan bir birey, başlarda ellerini yıkadıkça ya da evini temizledikçe kendisini rahatlamış hissetmektedir. Ancak bu durum, ellerini yıkamaktan dolayı tahriş etme boyutuna yada evine eşini, çocuklarını alırken onları ıslak mendille silme boyutunda ise, eskiden rahatlatıcı olan kompulsiyon durumu artık rahatsız edici boyuta geçmiş demektir. Her takıntılı düşünce ve davranış, obsesif kompulsif bozukluk tabi ki değildir. Kişinin tertipli, düzenli olması yada evinden çıkarken bir kereliğine mahsus ocağını, penceresini kontrol etmesi hastalık olarak görülmemektedir. Ancak bu durum, kişinin günlük hayatını yaşamasına engel oluyorsa, saatlerce temizlik yapması gibi, veya ikili ilişkilerini engelliyorsa, eşiyle, çocuklarıyla olan ilişkisi gibi, hastalık boyutunda olunabileceği düşünülmelidir. Kişinin çevresi bu boyutta, dikkatli olmalıdır.
Obsesyonlar ve kompulsiyonlar genellikle:
- Kirlerin bulaşması obsesyonu ve tepki olarak temizlik kompulsiyonu,
- Şüphe, kuşku obsesyonu ve tepki olarak kontrol kompulsiyonu,
- Dini içerikli obsesyon ve kompulsiyonlar,
- Simetri, düzen obsesyon ve kompulsiyonları,
- Cinsel içerikli obsesyonlar ve kompulsiyonlar, sıklıkla görülen obsesif-kompulsif durumlar arasındadır.
Bu hastalık, kişinin günlük hayatını fazlaca kısıtlayabilen ve yaşam kalitesini düşürebilen bir hastalıktır. İlaç tedavisi ve davranışçı psikoterapiler, hastalığın tedavisinde etkili olan yöntemlerdir.
