Özel gereksinimli bireylere sahip ailelerde aile içerisinde normal gelişim gösteren çocukların yaşayacakları veya yaşadıkları ilgili bir kaç önemli noktaya değinmek istedim.
Toplum içerisinde kardeş kıskançlığı olarak nitelendirilen kardeşler arası çekişmeler hemen hemen her ailede mevcuttur. Kıskançlık 3 ile 8 yaş arasında yaşanan yoğun bir duygu durumudur. Bilinçli ebeveynler bu konu üzerinde durur, ancak ne yazık ki bilinçsiz olarak nitelendirdiğimiz aile tiplerinde bu durumun çocuklar için iç açıcı olmadığı bilinmektedir.
Aile içerisinde birden çok çocuğa sahip olunca ebeveynler çocuklar arasında maddi manevi dengeyi ve eşitliği sağlamakta zorlanabilmektedirler. Bu denge ve eşitliği özel gereksinimli çocuğa sahip ailelerde sağlamak ebeveyn açısından baya bir zor durumdur. Çünkü; ebeveyn bu durumda ister istemez özel gereksinimli çocuğa odaklanıyor ve ilgiyi özel çocuğuna verme durumunda kalıyor. Bu durumda ev içerisindeki diğer kardeşler ihmal ediliyor. Herkes için geçerli bir durum değil, ancak bir çok aile bu konuda yanılgıya düşebilmektedir. Her ne kadar çocuklar üzerinde bu durum az etki olarak gözükse de bu durum çocuk psikolojisi üzerinde etkilidir.
Aile içerisinde normal gelişim gösteren çocuklar üzerinde etkili olan ebeveynlerin olumsuz davranışları, çocuklara davranış ve duygu bozukluklarına neden olabilir. Bunun önüne geçilmediği durumda normal gelişim gösteren çocuk üzerinde ciddi etkiler bırakabilir.
BU DURUMDA ÇOCUKLAR NE TÜR DAVRANIŞLAR GÖSTEREBİLİR?
- Çocuklar üzerinde çeşitli duygu ve davranış bozukluklarına neden olabilir.
- Normal gelişim gösteren çocuk aile içerisinde kendini değersiz his edebilir.
- Özel gereksinimli kardeşine karşı kin duyguları besleyebilir.
- İlgiyi kendisine çekebilmek için özel gereksinimli kardeşinin davranışlarını rol model alabilir.
- Hırçın davranışlar sergilemeye başlayabilir.
- Özel gereksinimli kardeşine şiddet uygulayabilir.
- Altını ıslatma, parmak emme gibi alışkanlıklar, çocuğunuzda öz güven sorunu olduğuna ve onun ilgi istediğine işaret ediyor olabilir. Bu madde çok önemli dikkat edilmelidir.
- En sık rastlanan ise geriye dönme dediğimiz kazanılmış davranışlarda gerileme yaşayabiliyorlar, biberonla beslenme isteği, konuşma da gerileme v.b. durumları yaşayabilir.
- Çocuk kendini terk edilmiş, güvensiz ve desteksiz hissetmeye başlayabilir.
- Sevgi, nefret, üzüntü, intikam gibi koruma duyguları arasında çatışma yaşayabilir.
Bu ve bunun gibi problemler ev içerisinde baş gösterebilir.
BUNLARIN ÖNÜNE GEÇMEK İÇİN NELER YAPILABİLİR?
- En önemlisi ebeveynlerin bu duygunun evrensel ve doğal olduğunun farkında olmalılar.
- Ev içerisinde özel gereksinimli kardeşinin bakımı için sorumluluk verilebilir.
- Özel gereksiniminin ne olduğu ile ilgili geniş bilgi verilmelidir.
- Verilen ilginin nedeni ve neden verilmesi gerektiği ile ilgili sürekli konuşulmalı ve ikna edici söylemler söylemelidir.
- Aktiviteler yapılmalıdır ve bu aktivitelerin içerisinde herkes katılmalıdır.
- Çocuğu bu duygusundan dolayı suçlamak yargılamak son derece yanlıştır. Aksine onu anladığınızı his ettirmeniz gerekmektedir.
- Aile ikna konusunda kendisini Yetersiz his ediyorsa uzman yardımına başvurabilir.
“Çocuklarımızın sadece fizyolojik ihtiyaçlarını gidermek ilgili ebeveyn olduğumuz anlamına gelmiyor, ilgili ebeveyn; fizyolojik ihtiyaçları gidermekle birlikte çocukların psikolojik ve ruh sağlığını koruyabilen ve evin içerisindeki diğer bireyler arasında iletişimde entegrasyonu sağlayandır.”
