Selektif Mutizm (Seçici Dilsizlik) Nedir?
Bir çocuğun sosyal ortamlarda etkili bir şekilde konuşamaması ve iletişim kuramaması ile belirtileri ile ortaya çıkan çocukluk anksiyetesi bozukluğudur.
Bu çocuklar güvenli ve rahat oldukları ortamlarda konuşabilir ve iletişim kurabilirler.
Seçici Mutizm Belirtileri Nelerdir?
- Evde özgürce konuşmak, ancak okulda veya yabancıların yanında tamamen veya çoğunlukla sözsüz olmak.
- Başkalarının yanında tanıdık yetişkinlerle bile konuşamama durumları.
- Okulda akranlarla konuşma güçlüğü çekerler.
- Sosyal durumlarda “kapalı” veya “felç olmuş” gibi görünürler.
- Sözlü iletişim yerine jestler, yüz ifadeleri kullanmak ve başını sallamak gibi davranışları vardır.
- Seçici Mutizmi olan çocukların özelliklerinin tümü olmasa da çoğu kaygıya bağlı özellikler ağırlıktadır.
Ne zaman Seçici Mutizm Teşhisi Konur?
Çoğu çocuk 3 ila 8 yaşları arasında teşhis edilir. Geriye dönüp bakıldığında, bu çocukların sosyal ortamlarda bebekler ve küçük çocuklar olarak mizaç olarak engellenmiş ve ciddi şekilde endişeli oldukları, ancak yetişkinlerin onların sadece çok utangaç olduklarını düşündükleri sıklıkla belirtilmektedir.
Çoğu çocuğun ayrılık kaygısı geçmişi vardır.
Sıklıkla olan şey, ebeveynlere çocuğun diğer çocuklarla konuşmadığını veya etkileşimde bulunmadığını söyler.
Diğer durumlarda, ebeveynler çocuklarının ev dışındaki çoğu bireyle konuşmadığını erkenden fark edeceklerdir.
Erken Teşhis Neden bu kadar önemlidir?
Bir çocuk Seçici Mutizm için ne kadar erken tedavi edilirse, tedaviden ve alacağı eğitime o kadar hızlı yanıt alacaktır.
Bir çocuk yıllarca dilsiz kalırsa bu durumu sözlü konuşmamaya alışkanlık haline getirebilir.
Seçici Mutizm bir anksiyete bozukluğu olduğu için tedavi edilmezse çocuğun yaşamı boyunca olumsuz sonuçlara yol açabilir, bundan dolayı erken teşhis hayati önem taşımaktadır.
Erken teşhis edilmemesi durumunda;
Aşağıda yazacağım durumlarla karşılaşabilirsiniz!!!
- Kötüleşen kaygı durumları oluşabilir.
- Depresyon ve diğer anksiyete bozukluklarının belirtileri ortaya çıkabilir.
- Sosyal izolasyon ve sosyal ortamlardan geri çekilme durumu oluşabilir.
- Zayıf benlik ve öz güven eksikliği yaşayabilirler.
- Okul reddi, zayıf akademik performans ve okulu bırakma olasılığı artabilmektedir.
- Çoğu zaman, bu çocuklar ayrılık anksiyetesi, sık öfke nöbetleri ve ağlama, huysuzluk, uyku sorunları ve bebeklikten itibaren aşırı utangaçlık gibi şiddetli anksiyete belirtileri gösterirler.
- Seçici Mutizmi olan çocuklar genellikle mizaçları ciddi şekilde soğuk yapıda görünürler.
- Seçici Mutizmi olan bazı çocukların duyusal işlemleme bozukluğu oluşabilmektedir.
- Seslere, ışığa, dokunmaya, tat ve kokulara duyarlı olabilirler.
- Bazı çocuklar, duygusal tepkilerini etkileyebilecek duyusal girdiyi düzenlemekte güçlük çekerler.
- Duygu durum bozukluğunun yanında duyu bütünleme bozukluğu da yaşayabilmektedirler.
- Yaşanan anksiyete, bir çocuğun kendini kapatmasına, bir durumdan kaçınmasına ve geri çekilmesine neden olabilir.
- Seçici Mutizmi olan bazı çocuklarda (% 20-30), alıcı veya ifade edici dil anormallikleri ile dil gecikmeleri gibi ince konuşma veya dil anormallikleri vardır.
- Seçici Mutizmli çocukların korktuğu ortamlar doğum günü partileri, okul kalabalığı, aile toplantıları vb. gibi sosyal kalabalık ortamlardır.
Ebeveynler çocuklarının Seçici Mutizm olduğundan şüpheleniyorlarsa ne yapmalılar?
- Ebeveynler öncelikle çocuğun konuşması için tüm baskı ve beklentileri kaldırmalıdır.
- Çocuklarına korktuğunu anladıklarını ve kelimeleri çıkarmanın zor olduğunu ve bu zor dönemde çocuklarına yardım edeceklerini iletmelidir.
- Çocuğun çabalarını ve başarılarını övün, zorlukları ve hayal kırıklıklarını destekleyin ve kabul edinmenizde fayda vardır.
- Ebeveynler, aile hekimleri veya çocuk doktorları ile konuşmalı, Mutizm konusunda deneyimi olan bir psikiyatrist veya ile deneyimli özel eğitimci ile irtibata geçmeleri gerekmektedir.
Seçici Mutizm ile travmatik mutizm arasındaki fark nedir?
- Seçici Mutizmli çocuklar en az bir ortamda konuşurlar ve tüm ortamlarda nadiren sessizdirler, endişeli yapıda olduklarından dolayı bulundukları ortamda etkileşime girmekten kaçınmalı seçerler.
- Travmatik mutizmi olan çocuklar genellikle her durumda aniden mutizm geliştirirler.
- Herhangi bir aile yakınının ölümüne veya başka bir travmatik olaya tanık olan ve her ortamda sessizleşen bir çocuk buna bir örnek olabilir.
- Seçici Mutizmi olan bazı çocukların okulda ve diğer sosyal ortamlarda mutizme başlayabileceğini anlamak önemlidir.
- Mutizmlerinin olumsuz pekiştirilmesi, etrafındakilerden yanlış anlamalar ve belki de çevrelerindeki artan stres nedeniyle, tüm ortamlarda mutizm geliştirebilirler.
- Bu çocukların ilerici mutizmi vardır ve ebeveynleri ve kardeşleri dahil tüm insanlarla evde / dışında sessizdirler.
Seçici Mutizmi Olan Çocuklar Sosyal Ortamlarda Hangi Davranışları Sergiler?
Seçici Mutizmi olan çocukların çoğunun rahat bir ortamda diğer çocuklar kadar normal ve sosyal açıdan uygun olduğunun farkına varmak önemlidir.
Ebeveynler sık sık bu çocukların evde ne kadar gürültülü, sosyal, komik, meraklı, son derece sözlü ve hatta otoriter ve inatçı olduğunu söylerler!
Seçici Mutizmi olan çoğu çocuğu ayıran şey, şiddetli davranışsal engellemeleri ve çoğu sosyal ortamda rahatça konuşup iletişim kuramamalarıdır.
Seçici Mutizmi olan birçok çocuğun yüz ifadesinin anlamsız olması, asla gülümsememesi yaygındır.
Sosyal ilişkiler kuruldukça ve bir çocuk veya birkaç arkadaşlık geliştirdikçe, okulda veya diğer ortamlarda etkileşime girebilir konuşabilirler.
Zamanla, bu çocuklar belirli sosyal ortamlarla başa çıkmayı ve katılmayı öğrenirler. Genellikle sözsüz olarak veya seçilmiş birkaç kişiyle sessizce konuşarak performans gösterirler.
Seçici Mutizmi olan çocuklar, genellikle konuşmayı başlatmakta büyük zorluk çeker ve sözlü olmayan yanıt vermekten yana tercih kullanabilirler.
Zaman geçtikçe bu çocuk için oldukça sinir bozucu olabilir.
Çocuğun sözlü olmayan iletişimi yıllarca devam edebilir, çocuk doğru bir şekilde teşhis ve tedavi edilmezse daha kökleşmiş ve pekiştirilebilir.
Yerleşik davranış genellikle normal görünen ve davranan ancak sözsüz olarak iletişim kuran bir çocukla kendini gösterir. Bu çocuk sadece konuşmaya başlayamaz.
Tedavinin, çocuğun mevcut dilsiz davranışını unutmasına yardımcı olacak yöntemlere odaklanması gerektirmektedir
Ebeveynler İçin Tavsiyeler
- Çocuğunuza konuşmaya teşvik etmesi için baskı yapmayın veya rüşvet vermeyin.
- Çocuğunuza konuşmaktan korktuğunu ve bazen konuşmakta güçlük çektiklerini anladığınızı bildirin.
- Kendilerini hazır hissettiklerinde küçük adımlar atabileceklerini söyleyin ve konuşmanın kolaylaşacağına dair güvence verin.
- Çocuğunuzu açıkça konuştuğu için övmeyin çünkü bu utanç verici olabilir. Onlarla yalnız kalana kadar bekleyin ve başarıları için özel bir muamele düşünün.
- Gülümseme ve el sallama gibi sözlü olmayan iletişimin, konuşma konusunda daha iyi hissedene kadar iyi olduğunu çocuğunuza güvence altına alın.
- Aile ziyaretlerinden kaçınmayın, durumu çocuğunuz için daha rahat hale getirmek için hangi çevresel değişikliklerin gerekli olduğunu düşünün.
- Arkadaşlarınızdan ve akrabalarınızdan çocuğunuza kendi temposunda ısınması için zaman vermelerini ve onları konuşturmak yerine eğlenceli aktivitelere odaklanmalarını isteyin.
Sözlü güvencenin yanı sıra onlara sevgi, destek ve sabır vermenizde fayda vardır.
Yazının faydalı olması dileğiyle. Sevgi ile sağlıkla kalın…