Tırnak Yeme Alışkanlığı ve Çözüm Önerileri

Tırnak yeme alışkanlığı, genellikle çocukluk veya ergenlik döneminde başlayan; tırnağın etrafındaki deriyi yeme, el ve ayak tırnaklarını koparma, kemirme veya yeme şeklinde görülen ve yetişkinlik döneminde de devam edebilen bir tür davranış bozukluğudur. Çoğunlukla 3-4 yaşından önce tırnak yeme alışkanlığına rastlanmaz. Bu küçük yaşlarda çocuk, ancak oral dönem alışkanlığı olarak elini ağzına götürebilir. Çocuk 3-4 yaşlarına geldiğinde tırnak yeme davranışını sürdürmeye devam ediyorsa artık bu durumun bir alışkanlık olduğu söylenebilir. Tırnak yemeye yönelik belirtiler kendini göstermeye başladığında çocuğun biyolojik ve psikolojik sağlık durumu, sosyal hayatı olumsuz yönde etkilenir. Bu durum, ebeveynin de günlük yaşamına negatif etkiler bırakır.

Tırnak Yeme Alışkanlığının Nedenleri Nedir?

1. Ailede tırnak yiyen bir yetişkinin bulunması, bu alışkanlığın ortaya çıkmasında önemli rol oynar. Bu noktada genetik faktörler de etkilidir. Tırnak yiyen ebeveyni olan çocuklarda bu davranış daha sık görülür. Genetik etkilerin yanı sıra, çocuğun tırnak yeme davranışı gösteren bir yetişkini gözlemlemesi de modelleme yoluyla bu davranış bozukluğunu öğrenmesine yol açar.
2. Ebeveyn tutumları da tırnak yeme alışkanlığında etkilidir. Aşırı tutucu, baskıcı, otoriter, yargılayıcı bir iletişim şekli olan ya da aşırı mükemmelliyetçi ve başarı odaklı olan ailelerde büyüyen çocuklarda tırnak yeme alışkanlığı sık görülür. Ailenin aşırı kontrolcü tavırları çocukta yoğun kaygıya yol açar ve bu durum da tırnak yeme alışkanlığının oluşmasına sebep olur. Yine ailenin çocuklar arasında ayrım yapması, kardeşler arasında kıskançlığa yol açacağı için bu davranışın beraberinde yaşanan negatif duygular da tırnak yeme alışkanlığının gelişmesine neden olabilir.
3. Çocuğun sosyal hayatında yaşadığı mutsuzluk, gerginlik, kaygı, stres gibi duygular da tırnak yeme davranışının ortaya çıkmasında etkilidir. Bu tip olumsuz duygu durumlarında çocuk, negatif hislerden uzaklaşmak için tırnak yeme davranışı gösterir.
4. Ergenlik döneminde gencin ebeveynleri ve sosyal çevresi tarafından onay görmemesi de kaygı yaratır ve bu durum tırnak yeme alışkanlığına yol açabilir.
5. Tırnak yeme davranışı nedeniyle ebeveynleri ve sosyal çevresi tarafından eleştirilen, yargılayıcı, otoriter ve tepkisel tavırlarla karşılaşan çocuklarda bu davranış bozukluğu daha da artarak devam eder. Dolayısıyla çocuğa karşı azarlayıcı ve utandırıcı söylemlerde bulunmak, tırnak yeme davranışını artıran bir davranış olacaktır.
6. Ailenin çocuğa karşı yeterli ilgi ve sevgi göstermemesi de çocukta duygusal anlamda boşluk hissi oluşturur. Bu değersizlik hissi de çocukta kaygı yaratır ve buna bağlı olarak tırnak yeme alışkanlığı gözlenebilir.
7. Anne ve babanın kişisel anlamda kaygılı bir psikolojik yapısının olması ve aralarında sık sık tartışma yaşamaları da aile içi olumsuz duyguların gelişmesine neden olur. Bu durumda çocuk, ebeveynlerinden gördüğü kaygı, endişe, kızgınlık gibi duygu durumları sebebiyle tedirginlik yaşar ve bu nedenle tırnak yeme davranışına yönetebilir.
8. Çocuğun korku ve kaygı yaratacak durumlara maruz kalması, şiddet ve korku içeren filmler ve videolar izlemesi veya oyunlar oynaması da tırnak yeme alışkanlığı oluşmasına neden olabilir.
9. Tırnak yeme davranışı, bazı psikolojik sorunlarla birlikte de görülebilir. Örneğin; dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu ve çeşitli kaygı bozuklukları durumlarında tırnak yeme davranışı sık görülen bir durumdur.

Tırnak Yeme Davranışı Gösteren Çocuğa Karşı Nasıl Davranılmalı?

1. Eğer çocuğunuz 3 veya 4 yaşından önce tırnak yeme davranışı gösteriyorsa ona bu durumda herhangi bir müdahalede bulunmamalısınız. Küçük yaşlardaki bireye müdahale,çocuğun bu davranışını daha da sık gerçekleştirmesine neden olacaktır.Ancak tırnak yeme alışkanlığı,ileriki yaşlarda da devam ediyorsa bu durumda davranışın altında yatan sebepler üzerine düşünülmelidir.
2. Çocuk, tırnak yeme davranışı nedeniyle azarlanmamalı ve yargılanmamalıdır. Öfkeli ve baskıcı yaklaşımlar çocuğun daha da yoğun kaygı yaşamasına neden olur ve bu durum da tırnak yeme alışkanlığını tetikler. Dolayısı ile çocuğa karşı empatik ve anlayışlı bir tavır sergilenmeli, yaşanan soruna çözüm odaklı yaklaşılmalıdır.
3. Tırnak yeme alışkanlığı genel olarak çiğneme eylemi ile birlikte görülür. Bu sebeple çocuğun tırnak yeme davranışı gösterebileceği durumlar tespit edilmeli ve bu anlarda çiğneme ihtiyacını karşılayacak ve onu meşgul edecek farklı bir eylem gerçekleştirmesi sağlanmalıdır. Örneğin; çocuk televizyon izlerken, telefon ile uğraşırken veya ders çalışırken tırnak yiyorsa o anlarda sakız çiğnemesi, kuruyemiş gibi yiyecekler atıştırması sağlanarak tırnak yeme davranışının önüne geçilebilir.
4. Çocuğun korkmasına ve kaygı hissetmesine yol açan televizyon programlarını, filmleri izlemesi veya oyunlar oynaması engellenmeli ve kendisini iyi hissedebileceği aktivitelerde bulunması sağlanmalıdır.
5. Geceleri yatarken çocuğa onu sıkmayacak eldivenler giydirilebilir. Ancak bundan önce sorunun kaynağına inilmeli ve çözüm seçenekleri oluşturulmalıdır.
6. Çocuğun tırnakları derin bir şekilde kesmesi sağlanabilir. Ayrıca çocuğun tırnak bakımı ile ilgilenmesi, bununla ilgili malzemeler edinmesi de tırnak yeme davranışının önüne geçilmesinde destekleyicidir.
7. Anne ve baba kaygı duygusunu yoğun olarak yaşıyorsa bunun üzerine gitmeli ve pozitif anlayışla sorunlara çözüm odaklı yaklaşan bir düşünce tarzı benimsemelidir. Böylece çocuğa kaygı, endişe gibi duyguları öğretmek yerine olumlu ve mantıklı bakış açılarıyla örnek olacaklardır.
8. Çocukta yoğun stres ve kaygı gözlemleniyorsa yaşadığı bu duyguların sebebi düşünülmeli ve çocuğa karşı genel olarak empatik ve pozitif bir yaklaşım tarzı benimsenmeli ve çocukla sağlıklı iletişim kurulabilmelidir. Ancak çocuktaki olumsuz duygu durumları halen devam ediyorsa mutlaka bir uzmandan destek alınmalı ve çocuğun duygularını dışa vurması sağlanmalıdır. Örneğin çocuğun oyun terapisi alarak duygularını ifade etmesi, tırnak yeme davranışının temel nedeninin anlaşılmasını sağlayarak bu konuda sağlıklı tepkiler verilmesinin önünü açacaktır.
9. Ebeveynler çocukları arasında ayrım yapmamalı, çocukta kıskançlık ve kaygı uyandıracak davranışlarda bulunmamalıdır. Baskıcı, otoriter ve yargılayıcı tutumlar yerine iletişime açık, empatik, pozitif bir yaklaşım sergilemelidir.
10. Ebeveynler çocuklarına karşı gerekli ilgi ve sevgiyi göstermeli ve ihmalkar davranmamalıdır. Özellikle tırnak yeme davranışının daha da ilerlediği ergenlik döneminde gence, ihtiyaç duyduğu onaylanma duygusu yansıtılmalı ve olumlu davranışları belirli kurallar dahilinde pekiştirilmelidir.
11. Çocukta tırnak yeme davranışını tetikleyen dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu, çeşitli kaygı bozuklukları gibi durumlar mevcutsa bu anlamda bir an önce gerekli uzman desteği almalı ve uygun tedavi yöntemleriyle tırnak yeme alışkanlığının önüne geçilmelidir.

Tırnak yeme davranışı, çocuğun sağlığına zarar verdiği gibi sosyal yaşamına da olumsuz etkiler bırakmaktadır. Aile, arkadaş ve sosyal çevrenin çocuğa eleştirel bir yaklaşımdan ziyade, ben diline dayalı iletişimin var olduğu, problemlere karşı çözüm odaklı bir anlayış benimsemesi tırnak yeme davranışının önüne geçilmesine destekçi olacaktır. Ancak her türlü yapıcı davranışa karşın tırnak yeme alışkanlığı halen devam ediyorsa mutlaka bir uzmana başvurulmalı ve gerekli psikolojik destek sağlanmalıdır.